|
ŞSRU HUAUZ>ŞJ ITSRĞKUBR ND ?UDULUWR UÖUI UĞQUMNDSG Zu.uüua Tğınpuz aumuöeşj Itsrğkubr suirz foxrz |
|
ŞSRUtz şğtm zsuz+ğrzum mnv ndppndşjud zuşd At- Şğtm^ ŞSRUr uwi nğnbndszşğndz aumuöeşj Zu.uüua Tğınpuz^ erışl ıulnf nğ Şdğnhumuz Euıuğuzg uauçşmvndkşuz mnpszumrj forx sg uğqumu, t! Uwe forxg vr mğzuğ huğıudnğrv gllul sşör ausuğ^ wuwıuğuğşj Tğınpuz! Tğınpuz ŞSRUr foxr lndğg iıujud mndiumjndkşuz mşeğnzumuz suğszr cnpnfr gzkuj=rz nd iuhti .+işjud$ {ŞSRU mg fudşğujzt çnlnğ uwz nğnbndszşğg^ nğnz= uxzvndkrdz ndzrz uauçşmvndkşuz aşı şd nğnz= Şdğnhumuz euıuğuz ndpuğmndu, şz Kndğ=ruwtz! Sşğ euıuğuzzşğg ıumudrz forx vşz uğqumu,! Şdğnhumuz euıuğuzzşğg uwihrir nğnbndszşğ m'gzendzrz^ uxuzj ihuişlnd sşğ şğmğr zşğ=rz rğudumuz ünğ,gzkujr uduğırz! ŞSRU Kndğ=rnw ets mg buğcr! Uwi forxg huğıudnğrv vt sşğ şğmğr ausuğ´! |
|
ANDLNDİR U?UĞ ND (NDUK *?KUW MNV NDPPŞJRZ NĞ USZ ŞI MUZÜZR HUICUSR>NJZŞĞND İ:UL NĞNBNDSTZ |
|
Hubıhuzndkşuz Zu.uğuğ Andlndir U=uğ şd Yn.- Uzeğueuxzulnf Uğşdşlşuz Sr<şğmğumuzr st< öuğüujndszşğndz^ Zu.uğuğg giud nğ Kndğ=ru r_ğ rğudndz=zşğg mg hubıhuzt şd Wndzuiıuzz t nğ {c.ıumuz şğşiumnf mg zşğmuwujzt Kndğ=rnw rğudndz=r yzıxınd=g´! Rğ muğürz^ Yn.- |
|
Giı {Rzktğ)u=i´ ünğ,umulndkşuz YUBRZŞUZ 2020R USTZTZ QU:NPU; ÜNĞ;RVZ T - |
|
Juzmr muğüu.+iz t% {Uznz= rğşzj ünğ,npndkrdzzşğnf nd nğnbndszşğnf foxu, şz 2020r ecnduğ oumuıuürğg´! Qu.npu, ünğ,rvzşğnd juzmg mg ül.udnğt Zrmnl Yubrzşuz! Juzmr st< şz Rmnğ K+k+ &Snlıudru/ Ulş=iuzeğ Lnd=ubtz=+ &İhrıum Xndiru/^ Tsuzndtl Su=ğnz &(ğuziu/^ Ndğindlu )nz ıtğ Luwgz &Şdğnsrndkrdz/^ Şuğnilud ?uvrzi=r &Lşauiıuz/ Srl+ Ond=uznfrv &Sumşenzru/^ Aubrs Kuvr &?ninfu/^ Çşzrusrz Zukuzşuand &Riğuwtl/! Giı ünğ,umulndkşuz^ Auwuiıuzr nd Puğuhupr huğındkrdzg =upu=umuz zşğ=rz oüzucusr lndğ< froum iışp,u, t Şğşduzr st<^ aşışduçuğ Yubrzşuzr hubı+ztz ağucuğumuzg cusuzumr auğj t^ uwl n_v kt imöçndz=r! Mg zbndr nğ Yubrzşuz mğzuw yu.vrl şğmğtz^ .ndiuyşlnf wşıuüuw huıui.uzuındndkşztz! Ustztz wu<npu, =upu=umuz ünğ,rvzşğnd juzmg mg ül.udnğt Kndğ=rnw Zu.uüua Tğınpuz^ nğndz mg wu<nğeşz Zuğtzkğu Snkr &Azemuiıuz/^ İr Jörzyr &Vrzuiıuz/^ ?usulu Auğri &USZ/^ Fr=knğ *ğhuz &Andzüuğru/ İuırğ Cuyuğnf &Pgğpgöiıuz/^ Rzmğrku Brsnzkt &Lrknduzru/^ Rlaus Ulrwşd &Uığhtwouz/ şd Lndri Uğit &Hnlrfru/! |
|
LUVUMZ ND ÜL:UBNĞG HRIR UĞÜRLNDR#Z (ĞUZİUWR ST> |
|
(ğuziuwr rb.uzndkrdzzşğg^ nğnz= lur= muğüufroumr ausuğ çuğşyn.ndszşğnd znğ ,ğuürğ sg mg sbumşz nd mg ynğqşz uwehti huw=uğrl ,uwğuwşp rilusr ets^ +ğumuğür çşğrz ausuliuğuzzşğnd st< ül.ubnğz nd luvumg uğürlşlnd auğjg! Uwi +ğşğndz şğmğr +ğumuğür krd stm auğjg lur= muğüufroumr huahuzndsz t! Zu.mrz Zu.uüuazşğtz Zr=nlu İuğ=nörr ül.udnğu, mşeğnzustı u<umnpsşuz Auzğuhşıumuz mndiumjndkrdzg mnv ndppu, t nğhtiör lur= muğüufroumr ausuğ ndindszumuz auiıuındkrdzzşğt zşği uğürlndr luvumr nd ül.ubnğr ünğ,u,ndkrdzg! Auzğuhşıumuzzşğnd Kfrkkgğr hubı+zumuz t<rz fğuw uwi suirz üğuxnds sg muw nd mg zbndr nğ +ğrzuür, sg hrır wpndr :nğağeuğuzrz! Mg huauz<ndr nğ ehğnjzşğnd st< ubumşğızşğndz gzmşğumjnpzşğ znwzhti uxuzj luvumr mus ül.ubnğr glluz! Auğjg +ğumuğür fğuw t nd mg =zzuğmndr! İhuişz= öuğüujndszşğndz! |
|
?NFRI- |
|
Şğç usçnp< ub.uğa uwlşdi uzausçşğndkşusç mg ihuitğ ?nfrı- Arsu^ şğç ürıu- Iğndu, gllulnf nğ ıumudrz n_v stm çuz wiıum t^ Kndğ=rnw Ürıumuz :nğandğeg uwi+ğ zriı sg hrır ündsuğt auğjg ausuhuğyum qşdnf =zzuğmşlnd ausuğ! Fşğ<rz stm usinduw iuasuzuyumndszşğg rğşzj çuğşzhuiı uğerdz=g knpu, şz ?nğnzuwr fuğumndszşğnd fğuw^ +ğumuz eth=şğnd şd auiıuındu, arduzezşğnd krdg humiu, t^ çuwj muğü sg bğ<uzumzşğ mg hzeşz nğ Wndznduğr fşğ<udnğndkşuz znğ ulr= sg şdi hrır imir şğmğtz zşği! Uwi+ğnduw zriır gzkuj=rz +ğumuğür ül.udnğ auğjşğtz stmz ul hrır glluw uwz kt vrzumuz huınduiıg^ nğndz zu.uhuındndkrdz ındu, t Kndğ=ru şd nğnd uxu<rz .sçu=uzumg uğetz rim şmu, t^ rzvhrir# uöeşjndkrdz hrır ndzşzuw qşduyn.ndu, ışiumr fğuw! Uwzhti mg kndr kt ?nğnzuwr cuağg ıumudrz şğmuğ uışz huındaui hrır szuw ub.uğar ül.ndz! |
|
ÜNĞ;UENDLR ND EUİUENDLR İMRÖÇ% AUWUİIUZR ST> Şğtm gzeersndkrdzg euğqşul auzğuaudu= gğud |
|
Eubzumjumuz ünğ,rv Üşpus Suzndmşuz wuwızşj nğ rğşz= srum huauz< sg ndzrz^ Fuğvuhşıg htı= t aşxuzuw hubı+ztz! Fuğvuhşır uzndzz rim ıul vşz= ndöşğ^ mg huauz<şz= {Uxuzj uınğ Auwuiıuz´^ wuwıuğuğşj Suzndmşuz! Ağuhuğumu.+i Xuösrm Eudnwşuz wuwıuğuğşj nğ rb.uzndkrdzzşğg fuwğmşuz uxu< htı= t aşxuzuz^ =uzr nğ uznz= nızumn. gğu, şz cnpnfndğer itğz nd zndrğndsg^ euduouzu, şz Uğju.rz! Eubzumjumuz uwl ünğ,rv sg% Rb.uz İupukşlşuz rğ .+i=r st< wuwıuğuğşj nğ auw cnpnfndğeg m'uhğr rğ huısndkşuz ustztz npçşğüumuz t<şğtz stmg! Uz^ giud nğ muxufuğndkşuz btz=r st< ziıu, {.ğındrlumg´^ +ğt +ğ mg mnğizjzt rğ rb.uzndkrdzg! Giı İupukşlşuzrz^ bğ<uyumndu, şz muxufuğndkşuz^ euıu.uöndkşuz^ mğkndkşuz^ ürındkşuz^ sbumnwkr nd suğszumğkumuz auğjşğnd Zu.uğğndkşuz btz=şğg^ rim uzazuöuzendkşuz buğcndszşğg buğndzumumumuz htı= t glluz! {Auwğşzr=r yğmndkşuz buğcnds´r fuğvuhşır kşmzu,nd Fuöütz Suzndmşuz^ sşmzuçuzşlnf uwz auğjg kt rzvn#d vr zşğmuwujzşğ rğ ,ğuürğg^ wuwızşj nğ uinz= gzığndkrdzzşğ vşz$ uwcs zcuğrz stm mnpsg eğndu, t auwğşzr=r mnğ,uzndsg^ srdi mnpsg% auwğşzr=r fşğumuzüzndsg şd wuxu<gzkujg! {Srzvşd uwi+ğ şi m'usvzuwr nğ sşz= srzvşd arsu vşz= aşxujndju, uwi uzqg &S$ Fuğvuhşı Yubrzşuzg/^ m'usvzuwr rs cnpnfndğer^ rs hşındkşuz ausuğ^ şi huıui.uzuındndkrdz mg öüuwr^ nğ uwihrir .uwıuxum huğındkrdz sg mğşjrz=^ çuwj arsu ahuğı şs ışizşlnf ağuhuğumr fğuw audu=ndu, cnpnfndğeg´^ giud uz! Uz gzeü,şj nğ n_v sruwz htı= t fşğumuzüzşl uzjşulg^ uwl zuşd htı= t iğçuüğşl uzjşulr i.ulzşğg! Auzğuaudu=r gzkuj=rz şlnwkzşğnf auzeti şmuz gzeersuerğ mndiumjndkrdzzşğnd zşğmuwujndjrvzşğ^ zu.mrz hubı+zşuzşğ^ şğşiyn.uzzşğ nd sbumnwkr ünğ,rvzşğ! Wuwızşz= nğ auzğuaudu=tz şı= =upu=umuz .ndsç sg ünğ,rvzşğ fğuzzşğ luğşjrz nd girz nğ hrır ürbşğşz ağuhuğumr fğuw^ rğşzj çnpn=g wuwızşlnd ausuğ! |
|
RĞUZR ST> MG ÖP>UZ AUWUİIUZRZ *ÜZU; VGLLULND AUSUĞ |
|
Puğuhupşuz huışğuösg fşğ<uju, t^ çuwj =upu=umuz öuğüujndszşğg mg iırhşz nğ Rğuztz ıuğçşğ quwzşğ çuğqğuzuz hşıumuz nd +ğtzierğ rb.uzndkşuz zşğmuwujndjrvzşğnd mnpst! Uwihti şğtm^ Rğuzr :nğağeuğuzr uöüuwrz uzfıuzündkşuz nd uğıu=rz =upu=umuzndkşuz wuzqzucnpnfr uzeus^ şğşiyn.uz Suasndı Uasuır Hrpub hubıhuzşj uwz muğ,r=g^ giı nğnd Auwuiıuzrz u<umjrlg htı= t glluw rğ şğmğr uğıu=rz =upu=umuzndkşuz imöçndz=zşğtz stmg! Uz^ suizudnğuçuğ uzeğueuxzulnf Puğuhupşuz 45+ğşuw huışğuösrz^ giud$ {Uğju.şuz huışğuösr +ğşğndz Rğuz htı= t stmer knptğ erduzuürıumuz huıbuondkrdzz nd htı= t u<umjtğ Auwuiıuzrz! Uwi+ğnduw Uığhtwouzr Auzğuhşındkşuz nd Auğuduwrz Mnfmuir muğü sg anpuıuğu,=zşğ huısumuz yuiıukndpkşğnf Rğuzr stm suizrmz şz! Uhuüuwrz şkt xuösumuz znğ ünğ,npndkrdzzşğ glluz^ uwe anpşğg htı= t wuzqzndrz Rğuzrz! Rğuz uxuzj zu.uhuwsuzzşğnd htı= t u<umjr zuşd uwz huıcusr<njzşğndz^ önği Şdğnhu nd Usşğrmu iuasuzu, şz Kndğ=rnw ets´! |
|
Wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz *ĞNDUZ AŞI - UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF- Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ |
|
20- Հայաստանի խորհրդայնացման առաջին տարիներու իրադրութիւնն ու ամերիկեան որբանոցներու մէջ հայ մանուկներու իրավիճակը պատկերող էջերով կը ներկայանան Արմէնի «Սկաուտ No 89» (1933) եւ «Առաջին Պատկոմներ» (1935) վիպակները, իսկ իր գլուխ- Բաց աստի, մեծատաղանդ արձակագիրի գրական արգասիքին մաս կը կազմեն անոր թատրերգութիւնները, որոնց կ'առընթերուին բազմաթիւ թարգմանութիւններ ռուսերէնէ՝ Միխայիլ Շոլոխովի, Անտոն Չեխովի, Մաքսիմ Կորքիի, Եուրի Օլեշայի, Վլատիմիր Մայակովսքիի, Ալեքսանտր Եաքովլեւի, Ալեքսանտր Ֆատեեւի, Վսեվոլոտ Նեկրասովի եւ ուրիշներու ստեղծագործութիւններէն: Թէեւ ոչ այդքան ահաբեկիչ ու սպառնական ուժգնութեամբ ու սաստկութեամբ՝ ինչ որ կատարուեցաւ Եղիշէ Չարենցի «Գիրք Ճանապարհի» (1933) վերջնեկին հրապարակումով, Մկրտիչ Արմէնի «Երեւան» դիւցազներգական վէպին դէմ եւս դրուեցաւ արգելք՝ 30- Չենք խորանար այդ ժամանակներու բազում ժողովներու ընթացքին բուռն յարձակումներու ենթարկուած Չարենցի, Բակունցի, Արմէնի գիրքերու քննարկումներուն, նաեւ զանազան գրողներու (Նաիրի Զարեան, Ազատ Վշտունի, եւայլն) միջեւ հակընդդէմ բանավէճերուն, սակայն 1934- Երկու տարի ետք՝ 9 Յուլիս 1936- Քանի մը խօսք Արմէնի «Հեղնար Աղբիւր» վիպակին մասին, որուն առաջին էջերուն կը գծագրուի սովորական կիւմրեցիի մը՝ ուստա Մկրտիչի կերպարը, այսինքն՝ աղբիւրներու հռչակաւոր վարպետ Մկրտիչը, որ կը մեռնի իր փոքրիկ տան մէջ, Լենինականի հին թաղերէն մէկուն մէջ՝ «Ձորի բողազում»: Մահուան մահիճին, ուստա Մկրտիչի աչքին առջեւ կը վերակենդանանայ իր անցած ողջ կեանքը՝ իր կառուցանած 40 աղբիւրներով: Պահ մը ուստային կը թուի, թէ այդպէս ցայտելով աղբիւրէն հոսած է իր կեանքը, ցամքած է իր կեանքը ու ինք հիմա կը մեռնի...: Այնտեղ հոսողը բոլորովին ալ իր կեանքը չէր, այլ՝ երկրին արիւնը, որ կոչուած էր կեա՛նք լեցնելու իր զաւակներու երակներուն, իսկ իրեն՝ ուստա Մկրտիչին վիճակուած էր բանալ իր երկրի 40 աղբիւրները իր ժամանակակիցներուն դիմաց, իր երկրակիցներուն համար: Եւ ինք գոհ էր տրուած այդ բարձր պատիւէն: Վիպակին բուն մասին մէջ հին Կիւմրիի կեանքի՝ գերազանցապէս կենցաղի, նկարագրութեան ֆոնի վրայ, Մկրտիչ Արմէն կը վերարտադրէ ուստա Մկրտիչի կնոջ՝ Հեղնարի, սիրային փոխյարաբերութիւնները կիւմրեցի երիտասարդի մը հետ, Հեղնարի եւ Վարոսի գաղտնի հանդիպումները ատրպէյճանական թաղամասի մը մէջ, անոնց փոխադարձ սէրը՝ սիրային նման ցոփական դատապարտելիութեան ամբողջ գիտակցութեամբ հանդերձ: Հեղինակը յաջողապէս տուած է Հեղնարի սարսափն ու վախը, այն հակասութիւնը, որ ի յայտ կու գայ նոյն Հեղնարի ներքին բնական մղումներուն ու բարոյական համոզումներուն միջեւ: Ինչպէս իր բոլոր հայրենակիցներուն, հաւասարապէս ե՛ւ հայերու, ե՛ւ ատրպէյճանցիներու, նոյնպէս եւ Հեղնարի մէջ ամրացած է նախնիներէն ժառանգաբար անցնող այն սկզբունքը, թէ ամուսնացած կնոջ սէրը իր ընտանիքէն դուրս ուրիշի նկատմամբ աններելի յանցագործութիւն է Աստուծոյ առջեւ եւ խստօրէն պէտք է պատժուի Ամենակալին կամքով: Տարակոյսէ վեր է, որ Եղիշէ Չարենց գրական ուսուցիչն էր Մկրտիչ Արմէնի, որ իր յուշագրութեանց մէջ բազմիցս խօսած է այս մասին: Այս առնչութեամբ, Արմէն արտայայտուած է յատկապէս «Մարդիկ, Որոնք Կային» իր յուշագրութիւններու շարքին մէջ՝ նուիրուած իր ժամանակակիցներուն: Այստեղ, Արմէն հետեւեալը կ'ընդգծէ. «Բայց Չարենցը ոչ միայն մեր ընկերն էր, այլեւ ուսուցիչը: Եւ այն էլ ինչպիսի՜ ուսուցիչ... Կոպտութեան հասնող անմիջականութեամբ ու շիփշիտակութեամբ նա անխնայ քննադատում էր, աւելի ճիշդ՝ ջախջախում, ոչնչացնում էր մեր գրուածքների ամենաթեթեւ թերութիւնն անգամ... Բայց դրա դիմաց որքա՛ն էր ուրախանում Չարենցը մեր ամէն մի յաջողութեամբ, գովում՝ առանց վախենալու չափազանցութիւններից... Մեծ երջանկութիւն է՝ քո գրական «օրօրոցի» մօտ ունենալ այդպիսի բարեկամ եւ ուսուցիչ»: Մկրտիչ Արմէն, արդարեւ, խորհրդահայ վիպագրութեան իմացական ջիղերուն տուաւ անխառն խիզախութիւն ու մտածման խորութիւն՝ հնադարեան մեր արժէքներուն ու աւանդութիւններուն պահպանման նկատմամբ, Հայրենիքին ու մեր ժողովուրդին հանդէպ սէրն ու սրբութիւնները ընելով անսակարկելի՝ թշնամիին բռնաբարութեանց աներկմիտ հակադարձելու պատրաստ: Արեւելահայոց շատ յաճախ հեքիաթունակ պատմողականութեամբ յատկանշուող վիպերգութեան շղթաները կործանելով, Արմէն նոր շունչ ու որակ բերաւ խորհրդահայ վիպական սեռին, հանդիսանալով գեղարուեստական արձակի լաւագոյն ճատարապետներէն մին:
«ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ (Շար. 2 եւ վերջ) |
Şğtmnduw sşğ krdnf üğu, trz= nğ Şdğnsrndkrdzz nd Şdğnhuwr Suğemuwrz Rğuduzj Uışuzg &ŞSRU/ uzüus sg şdi mnv ndppşjrz nğ uzwuhup uöuı uğqumndr auiuğumumuz ünğ,rv nd {Uzuınlnd ?rdlkrdğ´ arszuğmr zu.uüua *isuz ?ufulu^ nğ s+ıudnğuhti şğş= ıuğrt r fşğ çuzıuğmndu, t^ çuwj euıu.uöndkrdzg ıumudrz sşpueğumuz sg vt huığuiıu, uznğ ets!
Usşğrmşuz ?nzmğtir mnpst Kndğ=rnw ets iuasuzndu, huıcusr<njzşğnd ets çnpn=r quwzşğg mg buğndzumndrz Kndğ=rnw pşmufuğ bğ<uzumzşğtz!
{Rzktğ)u=i-
Şğtm^ 22 Eşmışsçşğrz^ {Auwğşzr=r yğmndkşuz buğcnds´g ,ğuüğu, tğ sşmzumtıg ezşl ausuöüuwrz ünğ,uendlr nd euiuendlr^ Zrmnl Yubrzşuzg hubı+zt aşxujzşlnd huauz<nf! Mti+ğnduw cusşğndz auzğuaudu= ışpr ndzşjud Şğşduzr Auzğuhşındkşuz Ağuhuğumr^ çuwj rzvhti jnwj ındrz öuğüujndszşğg^ ausuöüuwrz buğcnds iışp,şlnd umzmulndkrdzg uwi huandz ecnduğ rğumuzuzulr üupuyuğ sgz t! Şğtmnduw auzğuaudu=rz suizumrjzşğnd krdg auörd 5-
Մկրտիչ Արմէնի