?nfrı-r ets vrzumuz huınduiıg kşğ nd ets

muğ,r=zşğnd ousçuw çuju, t

ZU:UĞUĞ (UAĞTIIRZ ÜNOU WUWIUĞUĞŞJ NĞ

HUINDUİIG MNPSZUMR UÖEŞJNDKRDZZŞĞ ÜĞŞKT VNDZR

Kndğ=rnw st< ?nğnzuwnf fuğumndsr eth=şğg +ğumuz eğndkşusç mg szuz 32-33 auöuğr bndğ< şd cnpnfndğeg çzumuzuçuğ sıuanü t uxmuw jndjuzrbzşğtz! Wuxu<rmuw buçukzşğndz hrır çşğndr huınduiır uxu<rz .sçu=uzumg! Rzvhti aupnğendu, t^ m.uhuındndkrdzg ındu, t vrzumuz huınduiırz% kşğ nd ets muğ,r=zşğnd ousçuw çuzulnf suğenj s+ı! Cnpnfndğeg fşğuhuandkrdzzşğ ndzr^ =uzr nğ eşx usşzuwz suzğusuizndkşusç vt obendu, kt rzvhrir# mnpszumr uöeşjndkrdzzşğ hrır ndzşzuw huınduiıg% zşğuğmndsrz wu<nğenp =uzr sg +ğşğnd şd gzeauzğuhti wşıuüuwrz^ =uzr nğ ustz rzv eşx buı znğ t nd ürıumuz fşğlnd,ndkrdzzşğz ul vşz mğzuğ arszudnğ zmuındrl!

Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğ (uağtıırz Ünou şğtm lndiuçuzşj cnpnfndğeg şd yuğuışj uznzj sıufu.ndkrdzzşğg^ zbşlnf nğ vrzumuz huınduiıg mnpszumr uöeşjndkrdz üğşkt hrır vndzşzuw! Kndğ=ru 50 srlrnz eşpuvuyr huındtğ ındu, t Vrzuiıuzrz$ huınduiıg mg mnvndr İrznfu= nd wuxu<rmuw buçukzşğndz hrır muıuğndrz uxu<rz zşğuğmndszşğg!

Mnpszumr uöeşjndkrdzzşğg buı yn=ğ şz şd auöndueth m'uğıuwuwındrz wnüzu,ndkşuz nd kşkşd <şğsndkşuz qşdnf! Giı rğşz^ {İrznfu=´ huınduiıg {rzu=kr)´ ışiumtz t^ uwirz=z huığuiındu, t {nv-mşzeuzr cuağ´tz! Zu.uğuğr .+i=şğnf {sXZU´ huınduiır huğuüuwrz zşğuğmndstz şı= suğerm şğmnd +ğ buğndzum çuğqğ ıu=ndkrdz ndzşju, şz &S$- Wrbşjzşz= nğ sXZU huınduiıg m'uğıueğndr Zndhuğ U)tşuzrz huımuznp {Snıtğzu´ ürıuaşıuö+ıumuz arszuğmr^ zuşd {(uwögğ-Hrnzkt=´ şd uzülrumuz {Uökğuötzt=u´ mşeğnzzşğndz mnpst şd uznğ st< mg ünğ,u,ndrz mşzeuzr^ çuwj ,rzuçuzumuz ynyn.ndkrdzzşğnd şzkuğmndu, cuağşğ/

Huınduiıg zu. şd uxu< htı= t zşğuğmndr uxnp<uhuaumuz nlnğır ub.uıumrjzşğndz^ çuwj auduzumuz t nğ muğü sg suğerm vndöşz huınduiındrl! {Vşz= mğzuğ iırhnpuçuğ zşğuğmşl´^ çuwj sş, auduzumuzndkşusç^ sşğ çnlnğ çcrbmzşğg ndppumr iyxndsnf aupnğesuz sg gzkuj=rz sruizuçuğ hrır huınduiındrz^ +ğrzum auzeriuzulnf şd fiıuandkrdz zşğbzvşlnf cnpnfndğerz!

Huınduiır uxu<rz .sçu=uzumg fupg% 11 Eşmışsçşğrz hrır çşğndr Kndğ=ru şd auzüğnduz ux auzüğnduz hrır zşğuğmndr ıuğr=uwrz .ndsçşğnf! Zşğuğmndszşğndz imişlt uxu< Kndğ=rnw eşpuünğ,umuz nd çcbmumuz muösu,zşğnd fuğvndkşuz ıuğğulnd,uğuzzşğt zşği hrır muıuğndr huınduiır suzğusuiz aşıuö+ındkrdzg şd wşınw^ şkt uğerdz=zşğg ünaujndjrv glluz^ ünğ,gzkujg hrır buğndzumndr% giı ,ğuüğndu, cusuzumujnwjrz!

Uxu<rz yndlrz hrır huınduiındrz çcbmumuz ausumuğür ub.uıumrjzşğg^ 65 ıuğşmuztz çuğqğ ıuğr= ndzşjnpzşğ^ aubsuzeuszşğ^ ,şğuznjzşğnd çzumrvzşğ! Şğmğnğe yndlrz huınduiıg hrır zşğuğmndr uwz suğenj^ nğnz= m'ub.uırz mşziumuz nlnğızşğnd st<^ zuşd 50 ıuğşmuztz çuğqğ ıuğr= ndzşjnpzşğ şd uxznduöz stm =ğnzr= arduzendkrdz ndzşjnp arduzezşğ! Şğğnğe auzüğnduzrz zu.uışindu, t huınduiıg zşğuğmşl 50 ıuğşmuztz fuğ şd uxznduöz stm =ğnzr= arduzendkrdz ndzşjnp uzqşğndz^ vuyuauizşğnd! Vnğğnğe auzüğnduzrz huınduiıg hrır zşğuğmndr fşğnwrbşul şğş= yndlşğtz endği szuju, çnlnğ uzauızşğndz!

IZIŞİUÜTI IUĞ*Z UOTS*PLND$- {R#ZV HTI? T GZŞL

 AUSUOUĞUMG WUPKUAUĞŞLT ŞI?´

Ausub.uğauwrz ausçudr ıtğ ızışiuütı^ auwuöür Yğ+)$ Iuğ+z Uots+plnd rğ ışiumtızşğg yn.uzjşj ?nğnzuwr ausuouğumtz şı= ub.uğarz ihuxzujnp suğıuağudtğzşğnd^ öuznz= wupkuauğşlnd şd cnpnfndğer s+ı fiıuandkrdzg usğuhzeşlnd ktsuzşğnd suirz! Uots+plnd uwi suirz .+işlnd uxrkz ndzşjud Sr<uöüuwrz Eğusumuz Arszuğmr &Uw-Ts-T)/r uxu<rz zu.uüua Xrvgğı Mndır wrbuıumrz muwuju, wuındm euir sg gzkuj=rz şd çujuwuwı mşğhnf gzeü,şj uwz rğnpndkrdzzşğg^ nğnzj aşı {hrır çu.rz´ çuösukrd hşındkrdzzşğ!

Giı auwuöür suizuütırz^ ausuouğumtz şı= hrır iışp,ndrz uwzhrir uhğşlumşğhşğ^ nğnz= ihuxzulr= şz cnpnfğeufuğndkşuz nd ızışindkşuz ausuğ! {Gzmşğndkrdzzşğz nd auiuğumndkrdzzşğg mğzuz nğnbşl kt rzvht#i ünğ,u,şl kt=zr=uürındkrdzg% muxfuğndkşuz =upu=umuzndkşuz şd muznzzşğnd sr<njud! Çuwj ustztz muğşdnğz uwz t nğ htı= ndzrz= znğ muxnwjzşğnd% auiuğumndkrdzzşğg ndppnğeşlnd ausuğ´^ giud Uots+plnd!

Gzeü,şlnf nğ uxmuw arszuğmzşğg ausuouğumtz şı= iışp,ndşlr= ünğ,gzkujrz wuğsuğ vşz^ Yğ+)$ Uots+plnd giud$

{Hşındkrdzzşğnd mnpst znğ muznzumuğüşğ htı= t zşğeğndrz n_v sruwz şmusndıg uğeuğ qşdnf çub.şlnd zhuıumnf^ uwl zuşd uğndşiıumuz çuzumuzndkşuz^ cnpnfğeufuğndkşuz nd zuşd sşğ mşuz=r st< kt=zr=uürındkşuz ü,nf znğ çuğşyn.ndszşğ rğumuzujzşlnd ausuğ´^ wuwıuğuğşj auwuöür yğ+)tit+ğg!

Uots+plnd .+işjud ausuouğumrz wu<nğenp auduzumuz vnği itzuğrnzşğnd suirz!

- Znwz judulr ünğ,şğz şz! Nvr_zv hrır yn.ndr^ udşlr_z^ uimt ul udşlr ütb hrır glluw!

- İışp,şl {yn=ğrm Vrzuiıuz´ sg% udşlr ımuğ uöuındkrdzzşğnf ausumuğü sg^ çuwj htı= t ürızul nğ erdğndkşusç vt= mğzuğ mğmz+ğrzumşl Vrzuiıuzr st< luduhti ünğ,np {hrdğn=ğuir´z!

- {İrlr=nz´uwrz muxufuğndkrdz sg! Udşlr sş, nwc ıul gzmşğndkrdzzşğndz^ çuwj öndüuaşxuçuğ ndzşzul udşlr yn=ğ gzmşğuwrz uzfıuzündkşuz juzj sg şd muğüudnğndszşğ! Uirmu infnğumuz ub.uıuz=r stm uwl ıuğçşğumz t!

- Çuğ+ğ hşındkrdz! Uwihrir snıtl sg hşındkşuz m'uxu<uğmt znğ huğıumuzndkrdzzşğ iıuzqzşl şd zşğeğndszşğ muıuğşl sr<uöüuwrz öuğüujsuz st<% uzauduiuğndkşuz^ mlrsuwr ynyn.ndkşuz nd ausuouğumzşğnd ets huw=uğşlnd ausuğ!

Iuğ+z Uots+plnd rğ çuzu.+indkşuz gzkuj=rz gzeü,şj nğ uwz şğmrğzşğg^ ndğ sruhşıumuz fuğvuqşdşğ muz^ cnpnfndğeg udşlr sş, fiıuandkrdz ndzr rb.uzndkşuz zmuısusç! Uwi ,rğtz zşği^ zşğmuwujzşlnf İkuz)nğı ausuliuğuzr froumuüğndkşuz Yğ+)$ Krsndğ ?ndğuzr mnpst huığuiındu, uprdium sg {muxufuğndkşuz nd hşındkşuz zmuısusç fiıuandkrdz´ ktsuwr bndğ<^ Iuğ+z Uots+plnd gzeü,şj nğ Kndğ=ru 15 şğmrğzşğnd sr<şd% Vrzuiıuztz^ İrzmuyndğtz nd Euzruwtz şı= 4ğe muğür fğuw mndüuw muxufuğndkşuz nd hşıumuz muxnwjzşğnd zmuısusç fiıuandkşuz {tzıt=i´nf!

KNDĞ?RU ZNĞ EŞİHUZZŞĞ NDZR USZ-R

ND (ĞUZİUWR ST>

Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğndkşuz mnpst znğ eşihuzzşğnd zbuzumndszşğ şpu, şz Usşğrmuwr nd (ğuziuwr st<! Usşğrmuwr st< znğ eşihuzg Sndğuı Stğouzz t^ nğ arsu eşihuz t Ouçnztz zşği^ çuwj wuxu<rmuw +ğşğndz hrır sşmzr Usşğrmu!

Znğ eşihuz zbuzumndşjud zuşd (ğuziuwr st<! Ndbuüğud t nğ znğ eşihuzg hrır gllu Ulr *zuztğ^ nğ şpu, t (ğuziuwr Zu.uüua Tsuzndtl Su=ğnzr euigzmşğg% (ğuziuwr muxufuğsuz uöüuwrz ehğnjr st<!

FUĞVUHŞI YUBRZŞUZ%

ÜUĞŞÜRZ Ç$ ND UĞUS U$ AUWĞUHŞIZŞĞND MNVR SUİRZ

Şğtmnduz sşğ krdnf ağuıuğumu, trz= Auwuiıuzşuwj Uxu=şlumuz Şmşpşjdnw Zndrğuhşıumuz şğmnd Uknxzşğnd% Usşzuwz Auwnj nd Sş,r Iuzz Mrlrmrnw üuaumulzşğnd% Üuğşürz Ç$ nd Uğus U$ Muknprmnizşğnd huıüusg nğnf Fuğvuhşı Yubrzşuzrz mnv m'ndppndtğ ağucuğumuz zşğmuwujzşlnd şd znğ muxufuğndkrdz muösşlnd Auwuiıuzr st<!

Fuğvuhşı Yubrzşuz :nğağeuğuzr st< auğjnds-huıui.uzr gzkuj=rz uzeğueuğqud uwi mnvrz nd iuhti uğıuwuwışj rğ muğ,r=g$

{Şi n_v stm .zerğ mg ışizşs uwz rğnpndkşuz st< nğ şğmnd Auwğuhşızşğg auzeti şmu, şz zsuz+ğrzum mnvnf sg! Uznz= rğşzj ışiumtıg wuwızu, şz nd şi npçşğündkrdz sg vşs ışizşğ! Ustz suğe^ uxudşl şdi Auwğuhşızşğg ndzrz rğşzj erğ=nğnbndsg uğıuwuwışlnd uz=umışlr rğudndz= sg! Öndüuaşxuçuğ muxufuğndkrdzg şd cnpnfndğeg rğudndz= ndzrz ausumuğ,r= vgllulnd uwe ışiumtırz^ wuwıuğuğşj Yubrzşuz!

KNDĞ?RNW ETS HUICUSR>NJZŞĞND ZU:UÜR;% USZ-R ZŞĞMUWUJNDJRVZŞĞND IUZ MNPST

Usşğrmşuz ?nzmğtir Zşğmuwujndjrvzşğnd Indzg auduzndkrdz ındud Kndğ=rnw ets huğıuerğ huıcusr<njzşğ mrğuğmşlnd zu.uqşxzndkşuz! Huıouxg xndiumuz Ti-400 aumu+euwrz hubıhuzndkşuz ausumuğüşğnd üzndsz t! *ğtz=g r ö+ğnd euxzult şı=^ uxznduöz 30 +ğnduw gzkuj=rz Usşğrmuwr Zu.uüuag htı= t mrğuğmt arzü mus udşlr sş, krdnf iuasuzuyumnp sr<njuxndszşğ çnlnğ uwz suğenj ets^ nğnz= ürıumjuçuğ suizumju, şz Ti-400 ausumuğüşğg üzşlnd ünğ,gzkujrz!

M'umzmulndr nğ +ğtz=r zu.uür,g wuxu<rmuw +ğşğndz =zzuğmndr zuşd ;şğumnwırz mnpst nd fşğ<zumuz ünğ,ueğndkşuz ausuğ wuzqzndr Zu.uüuar fudşğujsuz!

YUBRZŞUZR AĞUCUĞUMUZR HUAUZ>NF AUZĞUAUDU?%

UÖÜUWRZ CNPNFRZ ERSUJ

Fuğvuhşı Zrmnl Yubrzşuzr ağucuğumuzg huauz<np .ndsç sg jndjuğuğzşğ^ şğtm 9 Eşmışsçşğrz Şğşduzr öuzuöuz auındu,zşğt =uwlşğknf ndppndşjuz ethr Uöüuwrz Cnpnfr btz=g^ ndğ wşısr<+ğtr cusg 4rz imiud {Auwğşzr=r yğmndkşuz buğcnds´r auzğuaudu=g!

Srzv Zrmnl Yubrzşuzr zşğmuwndkşuz Uöüuwrz Cnpnfg rğ zriıg mg ündsuğtğ^ Yubrzşuzr ağucuğumuzg huauz<np jndjuğuğzşğg bğ<uyumşjrz :nğağeuğuzr btz=g% huauz<şlnf^ nğ fuğvuhşıg cus uxu< ağucuğumuz ıuw!

Auzğuaudu=rz gzeuxu< niırmuzumuz sş, krdnf ö+ğ=şğ ışpumuwndu, trz Hupğusşuz ynpnjrz st<!

Eubzumjumuz ünğ,rv Üşpus Suzndmşuz wuwıuğuğşj^ nğ Auwuiıuzr =upu=ujrzşğg jnwj ındu, trz eşprz =uğı% öündbujzşlnf^ nğ rb.uzudnğzşğg mg s+ışzuwrz muğsrğ ürbşğndz! Uz wrbşjndj^ nğ rb.uzumuz huıüusuzudnğzşğg^ rğşzj pşmufuğ Zrmnl Yubrzşuzr aşı qşx= qşx=r ındu,^ şd rb.uzndkşuz mnpst +cuzeumndu, auiuğumumuz muösumşğhndkrdzzşğnf şd +ıuğşğmşuw ünğ,umulzşğnf 2$5 ıuğnduz gzkuj=rz ünpjuz sşğ auwğşzr=g^ ndğşsz uğetz muğsrğ =uğı jnwj ıulnd cusuzumz t!

Uöüuwrz Cnpnfrz ersuj ausu.sçndu, cnpnfndğeg muğsrğ =uğı jnwj ındud 7 bğ<uzzşğg wuzqzşlnd şxumnpsuzr ausuquwzuürğg iınğuüğu, ünğ,np rb.uzndkşuz!

Auzğuaudu=r gzkuj=rz muğo şlnwknf auzeti şmud {Auwğşzr=r yğmndkşuz buğcnds´r Fuğvuhşır sruizumuz kşmzu,nd Fuöütz Suzndmşuz% gzeü,şlnf^ nğ rğşzj huw=uğg =upu=umuz vt^ rb.uzuyn.ndkşuz huw=uğ vt^ uwl uöüuwrz huw=uğ t!

Eubzumjumuz uwl uzeus sg% Uğ,ndrm Srzuişuz erışl ındud^ nğ Zrmnl Yubrzşuz euduouz t^ şd uwz çnlnğ uzqşğg^ nğnz= mg hubıhuzşz euduouzg^ uznz= mğmzumr euduouz şz! Uz audu=r suizumrjzşğnd uzndznf ersşj {Rs ?uwl´r huıüusudnğzşğndz% nğnz= uöüuwrz uğcuzuhuındkrdzg işyumuz uğcuzuhuındndkşztz çuğqğ mg zmuışz! Mnv ndppşj nğ şğşiyn.uzzşğg huğıueğşz nğ Zrmnl Yubrzşuz ağucuğumuz ıuw!

Sşğ üğuitğzşğndz ausuğ ndğu. lndğ

SRUM YUXUDNĞ AUINĞNF SG

FŞĞAĞUIUĞUMNDŞJUZ X$ AUIITOŞUZR {UXUİIUP´G  

ŞD {UXUİIUPRZ SRDİ MNPSG´ FTHŞĞG

Sşğ üğuitğ gzkşğjnpzşğndz auonw=nf mg aupnğeşz= kt srujşul srum auınğnf sg fşğağuıuğumndu, şz sşğ :sçuüğuhşı X$ Auııtoşuzr ülnd.-ünğ,nj şğmnd fthşğnd buğ=g% {Uxuiıup´ şd {Uxuiıuprz srdi mnpsg´!

Uwi şğmnd fthşğg çudumuz şğmuğ cusuzumt r fşğ ihuxu, trz nd mg ihuitrz fşğağuıuğumndkşuz! ?ndtwkr sşğ irğşlr çuğşmus^ uöüuwrz ünğ,rv nd çuğşğuğ H$ Mrğumni Ündwndsoşuz^ nğ <şğs ausumrğ sgz t X$ Auııtoşuzr üğumuzndkşuz^ irğnf iıuzqzşj uwi yuxudnğ znğ ürğ=rz ağuıuğumndkşuz sşmşzuindkrdzg^ zuşd üğr uxud mndx zşğu,umuz sg^ nğnf mg fşğlnd,tğ fthrz gzeauzndğ skznlnğız nd uöüuwrz .nğ=g!

400 sş,uauium t<şğt çupmujşul uwi srujşul auınğg euğqşul endği mndüuw Suğsuğu-r Sndğuı *)itk ıhuğuztz!

{Uxuiıup´ fthg uxu<rz uzüus gzkşğjnpzşğnd aşı cusueğndşjud 1982 kndumuzrz^ uğcuzujud uwe bğ<uzr {Ulş= Suzndmşuz üğumuz sğjuzum´r şd 1983rz ürğ=r qşdnf ağuıuğumndşjud Auwmumuz Çuğşünğ,umuz Gzeauzdğ Srndkşuz Sbumndkuwrz Arszueğusr sşmşzuindkşusç! Fthg uz+ğrzum wu<npndkşuz uğcuzujud şd X$ Auııtoşuz bndınf üğşj nd ağuıuğumşj zuşd buğ=rz şğmğnğe auınğg nğ mg mnvndtğ {Uxuiıuprz srdi mnpsg´!

Buğ=g aşprzumrz mnpst ,ğuüğndu, tğ nğhti şğş= auınğzşğnd buğ= şd aşprzumg uğetz rim imiu, tğ üğşl şğğnğe nd fşğ<rz auınğg^ çuwj rzv sşp= nğ muğşlr vşpud uduğırz çşğşl öuwz! Üğndu, suig szuju, t uzırh! Supkşz= nğ sşğ :sçuüğuhşıg cusuzum üızt lğujzşlnd ausuğ şğğnğez ul!

{Uxuiıup´ fthg sşğ :sçuüğuhşırz ,nfu,udul üğumuzndkşuz st< srum ünğ,z t nğ kğ=şğtzr kuğüsuzndşjud nd 1997rz ağuıuğumndşjud {Kufuz´ uznduz ıum! Kuğüsuzndkrdzg muıuğndu, tğ Uzuarı Auöuğşuzr mnpst nd ıhndu, tğ kğ=umuz Ktlni ağuıuğumvuıuz zu.uqşxzndkşusç! Kğ=şğtz kuğüsuzndkrdzg şğmğnğe ıhuüğndkşuz uğcuzujud 2018rz^ uwi uzüus {UĞUİ´ auıuğumvuıuz suışzubuğtz!

{Uxuiıup´ buğ=g^ rzvhti ürışz çnlnğ uznz= nğ uğetz muğeuju, şz öuwz^ mg jnlujzt auw cnpnfndğerz sş, npçşğündkrdzg^ nğnf uz iırhndşjud aşxuzul rğ ,zzeufuwğ üuduxtz^ şmud sş, =upu=^ anzmt ul uzjud uğıuiuasuz^ ethr +ıuğujnds şd auwmumuz rz=zndkşzt aşxujnds! Üğndu, t buı aupnğeumuz nonf nd mg muğeujndr sş, auonw=nf!

Yuxudnğ srujşul auınğg mg çujndr Mrğumni Ündwndsoşuzr gzeuğqum stm zşğu,umuznf nğndz .nğuürğg hşğou.+i t$ {Uzyn.uğrzşlr Auııtoşuzg şd rğ {Uxuiıupg´ fthg´! Gzeuğqum zşğu,umuzrz st< M$ Ündwndsoşuz mg .+ir Auııtoşuzr gzeauzndğ üğumuzndkşuz nd suizudnğuçuğ {Uxuiıup´ fthrz suirz^ gzeü,şlnf uznğ uöüuwrz bndzvg^ zuşd uöüuwrz bndzvr şırz uwe fthrz zşğmuwujndju, aususuğemuwrz ür,g! Uğeuğşd Ündwndsoşuz rğ fşğlnd,ndsg uduğırz mg çşğt erışl ıulnf aşışdşulg$ {Uxuiıup´g^ gllulnf auzeşğq uöüuwrz fth^ zuşd t aususuğemuwrz huısndkrdz^ nğndz t<şğndz st< ustz auw suğe hrır üızt rğst çuz sg´!

Oubumudnğ uwi znğ ağuıuğumndkşuz gzkuj=rz ynğqşğnd iğçuüğndkrdzg muıuğndşjud Zurğu İrdöstr mnpst^ üğubuğndkrdzg gğud Arlıu Üuğuyt=stö! Üşpşjrm mnp=r huığuiındkrdzg uwi uzüus ul muıuğndşjud Uğr Auııtoşuzr mnpst! Ihuüğndkşuz huığuiışj Muğ+ Aususoşuz!

Mg auduıuz= nğ uwi ülnd.-ünğ,njrz yuxudnğ fşğağuıuğumndkrdzg muğşdnğ huğuhndkrdz sg hrır ünjt sşğ gzeauzndğ üğumuzndkşuz st<^ =uzr nğ znğuaui gzkşğjnpzşğ şğmuğ cusuzumt r fşğ mg yuyu=trz muğeul fthg! Iuğrzşğ uxu< uğetz muğeujnpzşğnd ausuğ ul fşğwrbndsr znğ uxrk hrır glluw uwi auınğrz ağuıuğumrdkrdzg!

Yuyu=npzşğ uwindaşışd hrır muğşzuz auınğtz +ğrzum sg uhuanfşl {Suğsuğu´r :sçuüğuındztz nd sşğ jğndrvzşğtz!

Wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz

*ĞNDUZ AŞI - 127

UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF-JUDŞĞNF

Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ

Իր ծննդավայրի՝ Սէօլէօզ գիւղի (Պուրսա կամ Պրուսա քաղաքի մօտ) Գէորգեան ազգային վարժարանին մէջ նախնական կրթութիւն ստանալէ յետոյ, պատանի Յակոբ Քիւֆէճեան կը ղրկուի Արմաշի դպրեվանքը՝ 1899-1900, ուր մէկ տարի կ'աշակերտէ վաղամեռիկ բանաստեղծ Պետրոս Դուրեանի կրտսեր եղբօր՝ Դուրեան արքպիսկոպոս սրբազանին: Նոյն տարին կը վերադառնայ իր ծննդավայրը եւ կը նուիրուի ուսուցչութեան:

Յակոբ Օշական յարատեւ ինքնաշխատութեան եւ անխոնջ ընթերցումներու շնորհիւ, յատկապէս ֆրանսացի եւ միջազգային գրողներու գործերը՝ կը հասնի գրականագիտական բարձր հմտութեան եւ զարգացման:

Իր առաջին պատմուածքը լոյս կը տեսնէ 1902-ին, Պոլսոյ «Արեւելք» օրաթերթին մէջ՝ «Առաջին Արցունքը» խորագիրով եւ Յակոբ Յովհաննէսեան ստորագրութեամբ: Կրթական հոգաբարձուներու դէմ յարձակողական բնոյթ կրող այդ պատմուածքին հրատարակութիւնը պատճառ կը դառնայ որ իրեն արգիլուի ապրիլ Պոլիս, ուրկէ ան կը հեռանայ շրջան մը: 1902-1908, մինչեւ Օմանեան սահմանադրութեան հռչակումը, Մարմարճըքի մէջ կը զբաղի ուսուցչութեամբ: 1908-ին, այլ մտաւորականներու հետ վերադառնալով Պոլիս՝ կը նետուի այս անգամ հրապարակագրական ասպարէզ, աշխատակցելով զանազան թերթերու եւ ծնունդ տալով բուռն գրապայքարներու: 1911-ին, տարի մը Մալկարա ուսուցչութեամբ զբաղելէ ետք յաջորդ տարի կը վերադառնայ Պոլիս: 1914-ին, Դանիէլ Վարուժանի, Յակոբ Սիրունիի եւ Կոստան Զարեանի հետ կը խմբագրէ «Մեհեան» ամսագիրը՝ աշխատակիցներ ունենալով Գեղամ Բարսեղեանի, Շաւարշ Միսաքեանի, Ահարոն Տատուրեանի, Վահրամ Թաթուլի նման ժամանակակից անուանի մտաւորականներ: Յաջորդ տարի, 1915-ի ողբերգութիւններու օրերուն իր մէկ ճարպիկութեան ու հնարամտութեան շնորհիւ կ'ազատի ստոյգ մահէ եւ 1918-ի աշնան գերմանացի սպայի տարազով կ'անցնի Պուլկարիա: Բայց Պոլսոյ արեան ձայնը կրկին կը կանչէ եւ յաջորդ տարի վերադառնալով հոն՝ ուսուցչութիւն կ'ընէ Ղալաթիոյ Կեդրոնական վարժարանին մէջ:

1922-ին կը հիմնէ »Բարձրավանք» ամսագիրը, որուն շուրջ այս անգամ կը խմբուին վերապրող իր ընկերները – Վահան Թէքէեան, Կոստան Զարեան, Գեղամ Գավաֆեան, Շահան Պէրպէրեան: Երկու տարի ետք կ'անցնի Եգիպտոս: 1926-ին ուսուցչական պաշտօնով այս անգամ կը հրաւիրուի Հ.Բ.Ը.Մ.ի Կիպրոսի նորաբաց Մելգոնեան Կրթական Հաստատութիւն՝ իբրեւ հայ գրականութեան ուսուցիչ, ուր կը մնայ մինչեւ 1934: Նոյն տարին, ամառը, վերջնականապէս կը տեղափոխուի Երուսաղէմ, ուր Ս. Յակոբ վանքին մէջ կը հիմնէ Հայ լեզուի եւ գրականութեան դասաբեմը:

Օշականի գրական ստեղծագործութիւնները՝ ի՛ր իսկ հաստատումով, անցած են գլխաւոր երկու ժամանակաշրջաններու բովէն – Պոլսոյ եւ Սփիւռքի: «Խոնարհները»՝ լոյս տեսած 1921-ին, կ'ընդգրկեն պատմուածքներ եւ հեքիաթներ: 1922-ին՝ «Խորհուրդներու Մեհեանը», արձակ բանաստեղծութիւններ եւ հեքիաթներ: «Երբ Պատանի Են» սիրային նորավէպերը՝ 1925-ին: Իր գլուխ-գործոցներէն համարուող մեծածաւալ վէպը՝ «Մնացորդացը» (Ա. հատոր), լոյս տեսած է 1932-ին: Բ. հատորը՝ դարձեալ մեծածաւալ՝ 1934-ին, որ սակայն կը մնայ անաւարտ: Վէպերուն մէջ, Օշական կը պատկերէ Թուրքիոյ գաւառներուն մէջ ապրող հայութեան կեանքը մինչեւ 1915-1916 թուականներ, նպատակ ունենալով փրկել մեր ժողովուրդին մնացորդացը: Յաջորդ տարիներուն լոյս տեսած իր բազմաթիւ վիպակներէն յիշարժան են՝ «Ծակ Պտուկը», «Հաճի Մուրատ», «Սիւլէյման Էֆենտի», «Կայսերական Յաղթերգութիւն», «Շահպազը» եւ շատ ուրիշներ: Թատերական գործերէն՝  «Երբ Մեռնիլ Գիտենք» (1944, նիւթը Վարդանանց պատերազմն է), «Օրն Օրերուն» (1947), «Մինչեւ Ո՞ւր», «Երկինքի Ճամբով», «Նոր Պսակը», «Ստեփանոս Սիւնեցի», «Աքլորամարտ»: Պատրաստած է «Հայ Գրականութիւն» դասագիրքը, որ լոյս տեսած է Երուսաղէմի Սրբոց Յակոբեանց տպարանէն, 1942-ին: Իր գրականագիտական-քննադատական գլուխ-գործոցը կը համարուի Համապատկեր Արեւմտահայ Գրականութեան» հաստափոր տաս հատորներու շարքը, որ լոյս տեսած է Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան տպարանէն: Տասներորդ հատորը խորագրուած է «Յակոբ Օշական. Վկայութիւն» (646 էջ), որուն մէջ, երրորդ դէմքով, Օշական գրականագէտը կը վերլուծէ Օշական գրողին ու քննադատին ամբողջական գործը, անոր արուեստին առանձնայատկութիւնները: Վերջապէս իր կեանքի վերջին տարիներուն Օշական լոյսի բարիքին յանձնեց «Սփիւռքը Եւ Իրաւ Բանաստեղծութիւնը» հատորը՝ նուիրուած Վահան Թէքէեան մեծ բանաստեղծին ու «Արեւելահայ Բանասիրութիւնը Եւ Էջմիածինը»՝ նուիրուած Գարեգին կաթողիկոս Յովսէփեանցին:

17 Փետրուար 1948-ի երեկոյեան ժամը շուրջ 10-ին, հալէպաբնակ սէօլէօզցի, համագիւղացի իր բարեկամներէն Գրիգոր Երէցեանի բնակարանին մէջ, սիրտի կաթուած մը կը զգետնէ մեծ գրականագէտը՝ Յակոբ Օշականը: Անզուգական գրաքննադատը Վարդանանցի արձակուրդին Երուսաղէմէն Պէյրութ էր անցած յիշեալ թուականի Փետրուարին՝ հրաւէրովը Կիլիկիոյ երջանկայիշատակ Գարեգին Ա. կաթողիկոս Յովսէփեանցի: 1946-էն Օշականի դէմ սկսած խաչակրական յարձակումները դեռ չէին մեղմացած, քանզի ան «բառակոյտ» կոչած է Դերենիկ Դեմիրճեանի «Վարդանանք»ը, «շաղակրատ երկասացութիւն»՝ Ստեփան Զօրեանի «Պապ Թագաւոր»ը, «արուեստակեալ պոէտներ»՝ Յովհաննէս Շիրազն ու Սարմէնը: Օշական սուր քննադատութեան թիրախ դարձուցած էր նաեւ Ռուբէն Զարդարեանի «Ցայգալոյս»ը եւ Լեւոն Շանթի վէպերը:

Մահէն երկու օր առաջ՝ 15 Փետրուարին, Փարիզի «Յառաջ» թերթի հիմնադիր եւ խմբագիր Շաւարշ Միսաքեանին նուիրուած յարգանքի երեկոյին բանախօսելէ ետք Հալէպի մէջ, Օշական Համաստեղին ուղղած նամակով մը բաղձանք կը յայտնէր մօտ օրէն շրջապտոյտի ձեռնարկելու Միացեալ Նահանգներ՝ դասախօսելու նպատակով: Բայց կանխահաս մահը կու գար ընդհատել մեծ գրողին կեանքին թելն ու բոլոր ծրագիրները:

Արդ մտածել, թէ Օշականի մահէն աւելի քան եօթ տասնամեակ ետք, այսօրուան գրական երկերը որքա՜ն կարիքը ունին օշականեան խիզախ խարազանին, գրականութեան աստիճաններէն «վեր բարձրացած» ինքնահռչակ գրչակներու անարիւն ու «շաղակրատ» երկերը վտարելու դէպի անդունդ՝ օշականեան իրա՛ւը պարագրկելու եւ դատափետելու սնոտիքը անիրաւներու...:                           

«ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ (Շար. 2 եւ ՎԵՐՋ)