|
HUĞKNLNSTNİ İĞÇUÖUZ İ:UL ÜIUD UWU İ*(RUZ ND ÜUĞRWTZ SÖMRKR FŞĞU;ŞLND NĞNBNDSZŞĞG |
|
{İyndkzr=´ lğuınd ünğ,umulndkrdzg mg aupnğet nğ Wndzuj Huığruğ= Huğknlnstni İğçuöuz i.ul üıu, t Uwu İ+)ruz nd Üuğrwt kuzüuğuzg sömrkr fşğu,şlnd nğnbndszşğg^ giu, t nğ uwi nğnbndszşğg mg frğudnğşz aşlltzzşğnd öüujndszşğg! İğçuöuzg giu, t nğ çzud htı= vmuğ nğ uwi kuzüuğuzzşğg sömrkr fşğu,ndtrz^ nğnfaşışd uwihrir nğnbnds sg mg frğudnğt aşlltzzşğnd rz=zndkşuz nd sbumnwkr öüujndszşğg! İğçuöuzg iuhti .+iu, t$ {?uzr sg usri uxu< Uwu İ+)ruz sömrkr fşğu,ndşjud! Udşlr fşğ< ul usşzuüşpşjrm fuz=şğtz Üuğrwtz sömrkr yn.ndşjud! Muğ,şi kt Hnlinw sömrkzşğg çuduğuğ vtrz^ Kndğ=rnw pşmufuğzşğg uouhuğuz=nf uwihrir nğnbnds sg gzendzşjrz! Uwi ünğ ,ueğndkrdzzşğg sşğ rz=zndkrdzz nd sşğ sbumnwkg mg frğudnğt! Mg ausçşğşz= nd m'up+kşz=´! Lğuınd ünğ,umulndkrdzg mg zbt nğ Huğknlnstni İğçuöuz şğmğnğe uzüusz t nğ mg =zzueuıt Uwu İ+)ruwr nğnbndsg! Wndlrir st< ul İğçuöuzg^ şğç uğuğnpndkşuz sg mg zu.uüuatğ (tğrürdpr Uxu=şlnj şmşpşjdnw st<^ uğuğnpndkşztz fşğ< giu, tğ nğ Uwu İ+)ruwr nğnbndsg huıoux hrır euxzuw nğ ub.uğar fğuw srlrnzudnğ =ğriınzşuzşğ Rrilus mğ+z=rz kbzusuzuz^ srzveşx sşğ ndöu,g sruizndkrdz t´! |
|
57 ANÜR ŞDİ SUAUJUD ?NĞNZUWR AŞIŞDUZ?NF |
|
Kndğ=rnw st< ?nğnzuwt suaujnpzşğndz krdg ustz +ğ =rv sg şdi mg çuğqğuzuw! Zu.nğe +ğ 53 tğ^ şğtm% şpud 57! 57 znğ =upu=ujrzşğ rğşzj mşuz=g mnğizjndjrz fşğ<rz 24 cusşğnd gzkuj=rz! Uzbndbı^ rzvhti srbı^ uwi uzüus ul vaupnğendşjud nğ uwi suaşğg n#ğ =upu=zşğndz st< huıuau, şz! Çuwj mujndkrdzg lndğ< t^ nğnfaşışd kt_ suaujnpzşğndz krdg^ kt_ znğ fuğumndu,zşğnd krdg ustz +ğ çuğqğuzul mg buğndzumşz! Şğtm ul 1$703 znğ arduzezşğ wuwızndşjuz muıuğndu, ktikşğnd gzkuj=rz! Uınğ yn.uğtz^ fşğ<rz 24 cusşğnd gzkuj=rz euğsuzndu, arduzezşğndz krdz t 1$047! Gzeauzndğ ıhudnğndkrdzg uwz t nğ rb.uzndkrdzzşğg znğ iuasuzuyumndszşğ hrır gzendzrz^ suzuduze nğnbndszşğ hrır uxzşz 65 ıuğşmuztz udşlr fşğ şpnpzşğndz ausuğ^ znwzrim muğ,ndşjud nğ şğtm uwe suirz znğ lndğşğ hrır aupnğetğ Zu.uüua Tğınpuz nğ şğtm cnpnfndğerz .+i= hrır ndpptğ Zu.uğuğuj :nğandğer cnpnftz şı=^ çuwj Zu.uüuag^ nğ ndb uışz .+işjud^ uwehrir nğnbnds sg vaupnğeşj! Srbı cnpnfndğetz mg huauz<ndr wuğüşl ersum ünğ,u,şlnd nd çuösndkrdzzşğ vmuösşlnd ağusuwumuzzşğg! |
|
LNĞI UĞU IUĞÖR% UZÜLRNW ÜRIUMUZ MUOUXR ZU:UÜUA |
|
Auwuöür Yğ+)tit+ğg^ çujr uımt^ {Rsytğrul Ünlto´ arduzeuznjr st< m'ub.uır nğhti .nğağeuınd frğuçnwc^ uz frğuçndcumuz çuösukrd znğuğuğndkrdzzşğ gğu, t nd rğ mzr=g knpu, nğhti znğuğuğ kt=zr=uürındkrdzzşğ mrğuğmnp! Çndz uzndznf Uğu Fuğeüti Ktğöşuz^ ,zu, t 1960rz Hupıuır st<! Gzıuzr=g 1915r npçşğüumuz ıuğrzşğndz Tğöğndstz üupku, tğ Rğu=! 17 ıuğşmuzrz çcbmumuz mğkndkrdz iıuzulnd zhuıumnf üuju, tğ Indhlrz^ ndğ zu. Uğ=uwumuz Ünltor^ wşınw auzğuwuwı Indhlrzr ausuliuğuzr st< ndiuzu, tğ! Rğluzıuwr st< uhğşlnd ıuğrzşğndz uz rğ uzndzg yn.şj nd gzendzşj Uğu Iuğör uzndzg! 14 ıuğr Rğluzıuwr st< uhğşlt şı=^ 1990 kndumuzrz ışpuyn.ndu, t Sş,z Çğrıuzru^ anz znğusnd,ndkrdzzşğnd aşprzum euxzulnf frğuçndcndkşuz suğötz zşği! 2002 kndumuzrz Çğrıuzrnw Tlröuhtk Ç$ Kuündarz Kuüudnğumuz b=uzbuznf huğüşduığu, tğ Uğu Iuğörz! 2008tz r fşğ Uğu- |
|
FĞUİIUZR ANÜŞDNĞ ANFRD I$ MRĞUMNİ ?UAUZUWR MŞUZ?G FIUZÜR IUM |
|
Auwmumuz upçrdğzşğ mg aupnğeşz nğ Fğuiıuzr auwşğg gzmşğuwrz juzjşğnd fğuw mnv m'gzşz yğmşlnd ausuğ mşuz=g Fğuiıuzr Auwnj kşsr anüşdnğ ,uxuwnpzşğtz Uğc$ I$ Mrğumni ?azw^ İrsnzşuzr^ nğ zşğmuwri suau=ndzr st< t rz=zubuğcr uğmu,r sg aşışduz=nf! ?uauzuw auwğg suau=ndzr st< t nd htı= ndzr uxu<rz muğür Tğ- |
|
Fuzuw lor <ndğr sumuğeumg r<ud R WUWI ŞMUD UĞOTBR AUWMUMUZ {:NĞIUMNDU; ÇŞĞEG´ |
|
Kğ=umuz {Şzr Bu)u=´ kşğkg mg üğt nğ uwcs mğmrz şğubır huıouxnf lorz sumuğeumg şğmnd sşkğnf r<u, t nd nğhti uğerdz=% ışiuzşlr euğqu, şz Uğotbr çşğer udşğumzşğg! Aşıuö+ınp lğuüğnp İtluauıırz ?+buğ^ .+işlnf {Şzr Bu)u=´rz^ wuwızşj nğ çşğerz stm suig hrır fşğumuzüzndr nd hrır fşğu,ndr öç+iubğ<uwrz mşeğnzr sg! Zbşz= nğ Uğotbr auwmumuz çşğeg muxndjndu, t Fuzr kuüudnğndkşuz ıuğrzşğndz! 20ğe euğnd şğmğnğe mrindz Fuzuw lor <ndğr sumuğeumg imiu, tğ çuğqğuzul^ huıoux euxzulnf nğ arz Uğotbg uiırouzuçuğ uzjztğ <ndğr ıum şd uwlşdi ışiuzşlr vglluwrz uznğ btz=şğg^ şmşpşjrzşğg^ çzumşlr ındzşğg şd srdi muxnwjzşğg! Sruwz .riı ulşmn,ndkrdzzşğnd gzkuj=rz^ şğç lorz ulr=zşğg mg zuauz<trz ethr .nğşğg^ zbsuğşlr mg euxzuwrz uznğ hubıhuzumuz huğrihzşğnd şd uznzj ubıuğumzşğnd szujnğezşğg! Huısumuz Uğotbg <ndğr ıum kupndşlt şı= uzmt =rv sg ethr Ardiri^ udşlr çuğqğuerğ fuwğr sg st< muxndjndu, t Umuzj uzndznf &Znğ Uğotb^ kğ=şğtznf Tğorb/ =upu=g! |
|
ÜZULGR ST> YUWIUBTZ UHUĞUZ? SG USTZ FUWĞMŞUZ MĞZUW YLRL |
|
|
|
AUWMUMUZ ÜRZRR YUXUI*Z% SNİMNDUWR ST> |
|
Yuxuı+zr ,rğtz zşği hrır muıuğndrz auwmumuz ürzrzşğnd jndjueğndkrdz şd ausışinds^ hrır iuğ=ndrz auwmumuz ürzşünğ,ndkşuz uduzendkrdzzşğnd fşğuçşğşul çuzu.+indkrdzzşğ^ rzvhti zuşd şğucbıumuz şlnwkzşğ% auw şğürvzşğnd şd .ndsçşğnd suizumjndkşusç! Yuxuı+zr zhuıumz t u<umjrl auw ürzşünğ,zşğndz şd .kuz auzeriuzul Xndiuiıuzr st< auwmumuz ürzrzşğg ,uz+kujzşlnd zhuıumrz! |
|
BZNĞAUDNĞUÜĞŞĞ% SUĞSUĞU- |
|
Buı irğşlr Suğsuğu +ğukşğkr uzqzumuös şd wuğüşlr Hğ$ Auııtoşuz^ qşğ fuğq=g muıuğ^ qşğ ndcz nd mnğnfg% uzihux! Bznğaudnğ 80usşum! Wuğüuz=nf% UPUDZR UİLUZŞUZ &Üuzuıu/ |
|
Lrçuzuzşuz şd sr<uöüuwrz +ğuürğ - *ĞNDUZ AŞI - UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF- Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ |
|
Միջազգային գրականութեան աստղահոյլին մէջ, 8 Սեպտեմբերի ծնունդ, ֆրանսացի, փրովանսացի բանաստեղծ, բառարանագիր Ֆրետերիք Միսթրալի (Մայան գիւղ, Ֆրանսա, Մարսէյլ քաղաքէն 80 քլմ. դէպի հիւսիս արեւմուտք, 8 Սեպտեմբեր 1830 – Մայան, 25 Մարտ 1914) ծննդեան 190- Միսթրալ՝ որ գլխաւոր ռահվիրան եղաւ, վերականգնողը՝ փրովանսական լեզուն ու գրականութիւնը, իր մահէն տաս տարի առաջ, 1904- Բարեկեցիկ վիճակով ագարակատիրոջ մը զաւակն ինք՝ Ֆրետերիք Միսթրալի ուսումնառութիւնը կ'անցնի Ավինոնի արքունական քոլէճէն, որ տարիներ ետք պիտի կոչուէր իր անունով: Բայց ուսումնատենչ երեխայ մը չեղաւ փոքրիկն Ֆրետերիք, որ յաճախ փախուստ կու տար դպրոցէն, մինչ որ օր մը ծնողները զինք կը դնեն գիշերօթիկ վարժարանի մը մէջ: Ուսանողական տարիներուն, Ֆրետերիքի ուսուցիչներէն՝ Ժոզէֆ Ռումանիյը, որ այդ շրջանին սկսած էր փրովանսական տոհմիկ լեզուով բանաստեղծութիւններ ալ գրել՝ ներշնչանքի աղբիւր կը հանդիսանան այդ քեթուածները Միսթրալի համար, որ ցմահ կը մնայ մտերիմ բարեկամը իր սիրելի ուսուցիչին:
Սկզբնական շրջանի իր բանաստեղծութիւնները Միսթրալ ամփոփած է «Փրովանսացիներ» (1852) խորագիրը կրող ծաղկաքաղի մէջ: Բայց իրեն ապահովապէս համբաւ ու ժողովրդականութիւն բերողը կ'ըլլայ «Միրեյ» կամ «Միրեյօ» (1859) պոէմը, որուն ստեղծագործական ճգնանքը բանաստեղծին արժած է ութ երկար տարիներ անընդհատաբար: 12 «Երգեր»է բաղկացած երկարաշունչ սոյն պոէմին մէջ բանաստեղծը կը պատմէ փրովանսացի երիտասարդ զոյգին՝ զամբիւղներ հիւսող Վէնսանի ու գեղանի Միրէյի միջեւ անհունօրէն ու յամառօրէն կապուած սիրոյ մասին: Յայտնօրէն, Միսթրալ այս պոէմը գրած է քաջալերլեու համար փրովանսական լեզուն ու գրականութիւնը: Իսկ զոյգին միջեւ՝ գարնանային Լը Պօ տը Փրովանսի հովուերգական բնապատկերներու ֆոնին բռնկած սէրը, կ'ունենայ եղերական վախճան ու կ'ընդհատի ծովափին՝ Նոթրը- Հայացնելով կամ թարգմանելով անգլերէն բնագիրէ, ինչպէս նաեւ հպատակեցնելով տաղաչափական օրէնքի՝ երկու տուն (վեցական տող) կը ներկայացնենք «Միրէյ» պոէմէն.-
Փրովանսացի օրիորդի մը կ'երգեմ սէրն ես գարուն. Կը թափառէր ան ինչպէ՜ս մէջէն դաշտին ցորենի՝ Լա Քրոյի, զինք քշելով նսեհը դէպ' ծովն անհուն... Անծանօթ եւ շա՜տ անդին ու հեռաւոր Լա Քրոյի, Ես՝ ով իրեն կը պատմէ պատմութիւններ գեղջկական, Հոմերի հեզ հետեւորդն ես կ'ուզէի ընել զայն... Պատանութեան լուսապսակն իր միակ թա՞գըն է, ի՞նչ... Չկըրեց ան ո՛չ ասուի, ո՛չ պատմուճան, ո՛չ ոսկի՞. Իմ երգէս դուրս իշխանութի՛ւն պիտ' հիւսեմ ես իրեն մինչ, Արհամարհուած լեզուին մէջ մեր կոչեմ զինք թագուհի. Իմս ըլլայ պիտ' ճառ մը պարզ, զոր դուք բոլորըդ գիտէք՝ Հովիւներ Լա Քրոյի եւ հողագործներ մինա՜կ, հէ՜ք...: Իր ժամանակակիցներէն՝ բանաստեղծներ Վիքթոր Հիւկօն եւ Ալֆոնս տը Լամարթինը մանաւանդ, բարձր գնահատեցին Միսթրալի գրականութիւնը՝ հանդէս գալով դրուատալից գրախօսականներով: «Միրէյ» պոէմը ձօելով Ալֆոնս տը Լամարթինին՝ Միսթրալ հետեւեալը գրած է. «Ձեզի կը ձօնեմ «Միրէյ»ը: Անիկա իմ սիրտն ու հոգին է: Իմ տարիներու ծաղիկն է: Լա Քրոյի խաղողի ողկոյզն է»: Փոխադարձելով՝ Ալֆոնս տը Լամարթին պատասխանած է Միսթրալին. «Կ'ուզեմ ձեզի լաւ լուր մը յայտնել. արդէն ծնած է մերօրեայ դիւցազներգակ մեծ բանաստեղծը: Մեր ժամանակներու Հոմերեան քերթողը: Այո՛, քու վիպական պոէմը իսկական գլուխ- 1876- Ֆրետերիք Միսթրալի արժէքաւոր այլ երկերու շարքին են՝ «Քալենտօ» (1867), «Ոսկի Կղզիներ» (1875), «Ներթօ» (կարճ պատմուածք մը, 1884), «Ռոնի Երգը» (1897), «Իմ Յուշերս» (1906), «Խօսակցութիւն» (1906) եւ այլ գործեր: Միսթրալ գրաւած է նաեւ շատերուն արտասովոր հիացքը իր վրայ: Օրինակ, իրեն հիացող եւ այնքա՛ն նմանող Ուիլիամ Քոտի (ծանօթ է նաեւ Պուֆալլօ Պիլ Քոտի ածականով)՝ ամերիկեան եւ հնդկական բանակներու մէջ կռուած զինուոր, վարպետ որսորդ, շոգենաւավար, օր մը կ'այցելէ Միսթրալին եւ իր շունը նուէր կու տայ բանաստեղծին: Զօրաւոր ենթադրութիւններ ալ կան, թէ բանաստեղծ Միսթրալի մասին Քոտի որոշ իրողութիւններ հաղորդած է հնդիկ իր գործընկերներուն: Դէպքէն քանի մը տարի ետք հնդկական Սիխ ցեղեխումբի պատկանողներ եւս այցելութիւն կու տան Միսթրալի՝ բերելով իրենց յատուկ նուէրները բանաստեղծին: Ֆրետերիք Միսթրալի տունը այսօր կը շարունակէ մնալ իբրեւ թանգարան այցելուներու առջեւ: Ամէն այցելու հոն կրնայ տեսնել նաեւ աղեղ, նետեր, զորս Սիխ ցեղախումբի պատանող մարդիկ ժամանակին նուէր բերած են բանաստեղծին: Ի՜նչ թոհաֆ աշխարհ է: Աշխարհահռչակ գրողին արուեստի ու գրական գործերուն քով, նետեր ու աղեղներ եւ նուէր բերուած զանազան իրեր, արուեստի այդ գործերէն ցայսօր հպարտութի՜ւն կը շնչեն, այդ գործերուն համբա՜ւն ալ կը տարածեն իրենց վրայ...: «ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ dzaghig2004@yahoo.com |
Sş,z Çğrıuzrnw zu.mrz Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğ Uğu Fuğeüti Iuğör^ nğ şğmğr auzğu,uz+k frğuçnwczşğtz stmg mg auzeriuzuw^ 1 İşhışsçşğtz r fşğ Sş,z Çğrıuzrnw Ürıumuz muouxr zu.uüua gzığndşjud stm ıuğnduw huwsuzucusmtınf! Lnğı Uğu Iuğör ,zndzenf Rğu=uauw t! Yğ+)$ Iuğör Lnzınzr Uğ=uwumuz Ünltor ausub.uğauwrz uxnp<uhuaumuz znğusnd,ndkrdzzşğnd arszuğmr ız+ğtzz t^ srucusuzum znwz ünltor {Ynl Auslr´ frğuçndcumuz ushrnzr nd =upjmşpr ndindszuirğndkşuz mşeğnzr pşmufuğg!
Fuzuw lor <ndğr sumuğeumg ju, r<u, t nd uınğ aşışduz=nf r wuwı şmud auwmumuz huısumuz çşğe sg! Arz Uotbg^ nğnd stm auındu,g zşğmuwri mg mnvndr {Vtlthrhupg´^ 1841 kndumuzrz Fuzuw lor <ndğr sumuğeumr çuğqğujsuz aşışduz=nf uiırouzuçuğ l=ndu, tğ şd <ndğr ıum szuju, tğ! Wşınw şğubır huıouxnf <ndğr sumuğeumg znduöu, tğ şd {.nğıumşul =upu=g´ <ndğr şğşi şlu, tğ! ?upu=rz huımuznp brzndkrdzzşğg öüulr+ğtz fzuindu, trz 2011r Fuzr şğmğubuğcr +ğşğndz!
Rb.uzuj Mpörzşğnd Kşğkg mg üğt nğ sr<njt sg r fşğ Üzulgjrzşğnd ausuğ sş, fıuzü mg zşğmuwujzt yuwıubtz uhuğuz= sg^ nğ mg üızndr mpörr ustztz suğeubuı nd ustztz çuzndm ynpnjrz fğuw şd nğ ustz fuwğmşuz mğzuw ylrl! Uhuğuz=g üzndu, t uinğr ausuwz=r mnpst şd üznğezşğg sıuerğ trz şmşpşjr muxndjuzşl uwe fuwğrz st<^ çuwj zrdkumuz .zerğzşğnd bndğ< uzausuquwzndkrdzg huıoux euğqud nğ uhuğuz=g uzs.rkuğ uwe froumnf muzündz szuw^ uzfıuzündkşuz buı huğö nd rğumuzndkşuz st< uzmuıuğ huwsuzzşğnd ıum! Ktşd uğüşlrv cuhudtznf sg muxnwjrz ux<şdr suig uxzndu, t bğ<uzumr sg st<^ çuwj ynpnjtz şğkşdşmg srbı muw$ suğerm aş,şluzrdzşğnf mus şlşmığumuz {snknğ´zşğnf m'şğkuz nd mndüuz^ uzışi uxzşlnf mşuz=r uzfıuzündkrdzg^ şğu.uzşğz ul wuou. m'uzjzrz uwe uhuğuz=rz =nftz^ ,nfuy şğkulnd mus .upulnd ausuğ! Üzulgjrzşğ m'gişz nğ Mpörzşğnd =upu=uhşındkrdzg htı= t =uwlşğ uxzt^ nğnfaşışd şkt btz=g ylr^ uwe cuhudtzg^ nğ uğetz ışp ışp yğku, t^ uz+ündı hrır szuw anzmt uzjznpzşğnd mşuz=g yğmşlnd ausuğ! 
Snimnduwr st< cnpnfğeumuz ızışindkşuz jndjuiğua-
Suğsuğu +ğukşğkg 80 şğmuğ ıuğrzşğ ,uxuwşj Hnlritz imişul ub.uğauiyrdx auw cnpnfndğerz! Fşğ<rz 50 ıuğrzşğndz şi şpuw uwi +ğukşğkr snlrz nd auduıuğrs gzkşğjnpzşğtz stmg% bznğard kşğkr ub.uıumrjzşğndz şd ıupuzeubuı .sçuüğuhşı Xnhtğ Auııtoşuzrz% nğ srbı ndzr yrlrinyuwumuz^ anüşçuzumuz nd auw lşöndr hubıusndz=nf lşjndz üğndkrdzzşğ!
Այնպիսի զգայուն հանգրուանի եւ ժամանակներու մէջ, երբ նոր նշանակուած Լիբանանի վարչապետ Մուսթաֆա Ատիպ լուսարձակներէ հեռու եւ քուլիսներու ետին այս շաբաթավերջէն իսկ առաջ կը փութայ կազմելու հաւանաբար 14 հոգինոց սեղմ կառավարութիւն մը՝ բաղկացած անկուսակցականներէ եւ գործին մասնագէտներէ, երէկ գիշեր ուշ ժամերուն արեւմտեան Պէյրութի «Թարիք Ժտիտէ» շրջանին մէջ ապահովական կացութիւնը վատթարացաւ եւ բուռն բախումներ տեղի ունեցան շրջանի բնակիչներուն եւ երկրի նահատակ նախկին վարչապետ Ռաֆիք Հարիրիի աւագ զաւկին՝ Պահա Հարիրիի կողմնակիցներուն միջեւ: Բանակը իսկոյն միջամտեց՝ անդորրը հաստատելու համար, բայց արձանագրուեցան զոհեր ու վիրաւորներ: 
Հակառակ իր անցուցած աշակերտական դժուարին տարիներուն, 21 տարեկանին՝ 1851-