ՆՈՐ
ԼՈՒՐԵՐ    ՅՈՒՇԱՏԵՏՐ     ԳԻՐՔԵՐ   ԱՐԽԻՒ   ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ     ՆԱՄԱԿ ԽՄԲԱԳՐՈՒԹԵԱՆ  
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail
80. Տարի

ԳԻՐՔ

ԱՐԽԻՒ - 29 ՄԱՅԻՍ 2020 © NorMARMARA 2001 - 2020
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail


 Ausuwzuhuımşğ


YNPNJ ŞLLŞLND İUASUZUYUMNDSZŞĞG

MG BUĞNDZUMNDRZ  ZNĞ INDŞULZŞĞNF


Fşğ<rz şğmnd +ğşğnd gzkuj=rz şdi Kndğ=rnw st< ?nğnzuwr ındşulzşğg buğndzumşjrz r<zşl ethr ju, sumuğeumzşğ! Vnğş=buçkr suauju, tğ 34 anür^ rim şğtm Arzübuçkr suaujuz 30 uzqşğ! Uwihti^ Kndğ=rnw st< ?nğnzuwr aşışduz=nf juğe suauju,zşğndz krdg auiud 4$461-r! Rzvhti şğtm m'gitğ Zu.uüua Tğınpuz^ uwi krdşğg^ şkt çupeuındrz uğıuiuasuzr çuösukrd şğmrğzşğnd st< suauju,zşğnd krdrz aşı^ mg ışizndr nğ Kndğ=ru mg buğndzumt wu<npuhti aumumbxr ıum huaşl ?nğnzu cuağr ausuouğumg! Sruwz kt ıumudrz juzmulr uiırouzr vşz r<u, znğ fuğumndnpzşğnd krdşğg! Şğtm znğ fuğumndu,zşğnd krdg şpud 1$182! Zu.nğe +ğ uirmu 1$035 tğ!

Auzğuhşındkşuz Zu.uüua Tğınpuz^ nğ şğtm Zu.uğuğuj :nğandğer aşı muwuju, cnpnftz fşğ< cnpnfndğerz .+işjud^ lud lndğşğ ndztğ^ erışl mndıuğ nğ oubuğuzzşğ^ iğouğuzzşğ^ auzğuhuğıtözşğ şduwlz hrır çujndtrz 1 Wndzritz imişul^ ousçnğendkrdzzşğnd fğuw eğndu, uğüşl=zşğz ul mg <z<ndrz! Çuwj zu.uüuag lud lndğ vndztğ 65tz fşğ şpnpzşğndz ausuğ! 65tz fşğ şpnpzşğnd ausuğ axvumndu, ynpnj şllşlnd uğüşl=g sr<nj sg şdi hrır buğndzumndr ktşd uznz= uwi Mrğumr ynpnj şllşlnd rğudndz= hrır ndzşzuz euğqşul! Rim 65tz fşğ uwz uzqşğg nğnz= ünğ,r ıtğ şz^ hrır muğşzuz şğkul rğşzj ünğ,uışprz!

Uwlşdi uzürğ inğfşjuz=^ çuwj hrır mğmzşz=! Çnlnğ pşmufuğzşğg nd sşmzuçuzzşğg buğndzum mg wrbşjzşz nğ ustz rzv udşlr lud hrır glluw şkt cnpnfndğeg ç,u.zeğ+ğtz ünğ,ueğt şğş= huwsuzzşğg^ nğnz= şz% ersum mğşl^ gzmşğuwrz aşxudnğndkrdz huaşl nd muğşdnğndkrdz ıul su=ğndkşuz^ wuou.umr mşğhnf şğmuğ şğmuğ lndul qşx=şğg!

Mti lndğ<^ mti muıum gişz= nğ sr<njuxndszşğnd uwi huwsuzzşğnd ıum ındzşğt zşği arsu uhuanfuçuğ çujuxrm mşğhnf hrır çuğqğuzuw <ndğr^ +ouxr nd su=ğndkşuz zrdkşğnd ihuxndsg!


LUD LNDĞ SGZ UL

ÜRIUMUZ :NĞANDĞER UZEUSTZ

Çuösukrd suizuütızşğ ustz +ğ aşxuışirlr muwuzzşğtz mg buğndzumşz ışiumtızşğ huğöşl mujndkşuz suirz! Buışğnd muğütz şğtm lud lndğşğ ndztğ zuşd Ürıumuz :nğandğer uzeuszşğtz Yğ+)$ Ktf)r= T+ölrd^ nğ aşxuışirlr muwuzr sg aşı öğnwjr gzkuj=rz wuwızşj kt ?nğnzu cuağg zşğmuwri mnğizjndju, t arduzeujzşlnd rğ kuyz nd ndcg! Uwz cuağg nğ arsu mg bğ<uüuwr^ uxu<nduz cuağrz vuy arduzeujzşlnd muğnpndkrdz vndzr! Çuwj uirmu htı= vt nğ ousçuw çuzuw uzöündbndkşuz nd kndlujndszşğnd! ?nğnzuz anz t ıumudrz^ ışp sg üuju, vt^ uwirz=z fıuzüg çnlnğnfrz uzju, vt! Uzbndbı arsu uwlşdi euğqşul m'ub.ndcuzuw gzmşğuwrz mşuz=g^ çuwj uirmu ıumudrz hrır glluw aumumbxndu, gzmşğuwrz mşuz=!

 


ÜNDÖMNDZOND?R ŞMŞPŞJDNW ETH?R

SŞPUDNĞG QŞĞÇUMULNDU; T

Euıumuz Zu.uğuğg şd U-Üt-Ytr :nğağeuğuzumuz

.sçumjndkşuz pşmufuğg euıuhuğışjrz eth=g


Şğş= +ğt r fşğ ausuwz=r ausuğ muğşdnğ auğjşğtz stmg euğqu, t Ündömndzond=r İ$ Üğrünğ Lndiudnğrv şmşpşjdnw st< huıuau, eth=g şd çnlnğg uzausçşğndkşusç mg ihuitrz nğ qşğçumulndtğ sşpudnğ uzqg! Niırmuzndkrdzg 200 ışiu.jrmzşğtz aşıuhzeşlnf sşpudnğg^ wuwızuçşğşj öuwz nd qşğçumulşj!

Auğju=zzndkrdzg mg buğndzumndr^ 26usşuw usçuiıuzşulg Suölnds I$ uzndznf^ uxu<rz auğju=zzndkşuz gzkuj=rz wuwıuğuğşj kt <puwzuju, tğ nd wşınw ünğ,u,% wuzjuz=g! Eth=g huıuau, tğ 23 Suwrir şğşmnwşuz! Rz= uwe +ğ Üuzlgouwr ,nfşöşğ=tz =ulşlnf auiu, tğ srzvşd Ündömndzond=^ 13 =rlnsşkğ =ulu, tğ nd auizşlnf şmşpşjdnw s+ı^ wuzmuğ, <puwzuju, nd yğjndju, tğ .uvg^ öuwz zşışlnf üşırz! Uznğ uzjşulg çudumuz .zeğuwuğnwj t^ uzjşulrz sşpueğndu, t ünpndkşuz^ ihuxzulr=r^ ünw=r fzui huıouxşlnd^ ndğrbzşğnd uzqzuürğg ünğ,u,şlnd wuzjuz=zşğnf!

Işpşmujuz= nğ At-It-Ytjr auw şğşiyn.uz Muğ+ Yuwluz uwi uxınd üzuj Ündömndzondz=r şmşpşjr nd çujuığndkrdzzşğ iıujud Uışzuhşı Şenduğe Uwfuöşuztz!

Euıumuz Zu.uğuğ Uhırdlausrı Mrdl gzmşğuwrz juzjşğnd rğ t<rz fğuw euıuhuğışj Ündömndzond=r eth=g nd üğşj nğ rğudumuz hşındkşuz ausuğ uzgzendzşlr şz uwihrir uğuğ=zşğg!

Ndğrbzşğnd iğçufuwğşğnd zmuısusç wuğüuz=g sşğ arszumuz uğct=zşğtz stmz t^ ndiır uwihrir eth=şğ vşz mğzuğ uzhuırc szul!

U-Üt-Ytr .nğağeuğuzumuz .sçumjndkşuz pşmufuğ Zuor Hnikuzog şdi wuwıuğuğndkrdz sg ağuhuğumşj nd giud nğ sşpudnğg uzhuwsuz htı= t muzüzr euıuğuzr ux<şd! {Mg euıuhuğışs kt_ eth=g şd kt kbzusndkşuz uwi eğişdnğndsg! Eth=r suirz ışiuzrdkşğg iyxndşjuz ausujuzjr fğuw! Şmşpşjdnw huıui.uzuındzşğg gğrz rğşzj wuwıuğuğndkrdzzşğg^ .uvg fşğumuzüzndşjud euğhuirz fğuw´^ erışl ındud Zuor Hnikuzog nd udşljndj nğ sşpudnğg uzhuırc hrır vszuw!


Auwuiıuzr st< mujndkrdzg +ğ giı +ğt udşlr mg lğ<uzuw

FUĞUMUMRĞZŞĞND KRDG MG ÇUĞQĞUZUW CUS UX CUS - RB:UZNDKRDZZŞĞG MG ;ĞUÜĞŞZ ZNĞ ?UWLŞĞ UXZŞL


Auwuiıuzr st< ?nğnzuwr ausuouğumg auiu, t lndğ< nd sıuanürv ausşsuındkrdzzşğnd şd rb.uzndkrdzzşğg mg ,ğuüğşz znğ =uwlşğ uxzşl% fuğumg öihşlnd ndppndkşusç! Şğtm şğşmnwşuz Fuğvuhşı Zrmnl Yubrzşuz nd Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğ Uğitz Knğnişuz sruizuçuğ suslnw uindlri iuğ=şjrz şd öüuiındkşuz mnv ndppşjrz cnpnfndğerz! Zrmnl Yubrzşuz giud nğ rğufroumg ustz +ğ mg ,uzğuzuw^ =uzr nğ fuğumumrğzşğnd krdr aşı sruirz mg çuğqğuzuw ,uzğ nd ,uwğuwşp ,uzğ arduzezşğnd krdg! Suğerm ecünandkrdz mg wuwızşz ersum mğşlnd uxzvndkşusç^ çuwj uırmu huğıuerğ t şd .riı ındüuz=zşğnd hrır şzkuğmndrz çnlnğ uznz=^ nğnz= .u.ınds m'gzşz uwi ndppndkşusç^ giud Fuğvuhşıg! Giı rğşz^ fuğumr usşzusş, upçrdğg Şğşduzz t^ çuwj muğü sg bğ<uzumzşğ uhuışpşmuındndkrdz mg ıuğu,şz nd buauğmndszşğ m'gzşz!

Şğtm şğşmnwşuz ındşulzşğnd ausuquwz^ fuğumumrğzşğnd krdg çuğqğuju, t 4601nf şdi nd auiu, t 8676r! Muw 316 ,uzğ arduze^ 53 arduzezşğnd froumg ,uwğuwşp ,uzğ t^ 17 arduzezşğ muhndu, şz uğaşiıumuz bzvuxndkşuz iuğ=r! Sşxznpzşğnd krdg 15 t^ uznzjst 7g uwğ şz^ 8g% mrz! Uwi huandz euğsuznds mg iıuzuz 4772 arduzezşğ!

Zu.uğuğ Knğnişuz wuwızşj nğ usşzumuğo cusuzumr st< 100 znğ suaoumulzşğ hrır huığuiındrz ,uzğ arduzezşğnd euğsuzndsr ausuğ! Suaoumulzşğtz 50g hrır glluw İ$ Üğrünğ Lndiudnğrv çcbmumuz mşeğnzr^ 50g% Tğşçndzr çcbmumuz mşeğnzr st<! Çujr uımt^ Uğitz Knğnişuz mnv ndppşj şğrıuiuğe suizuütızşğndz^ suzudu_ze öüuwuöğmndsr nd .ıujşul euğsuzndsr suizuütı çcrbmzşğndz^ gişlnf nğ uwi huandz ,uzğ arduzezşğg u<umjndkşuz sş, muğr= ndzrz!

Şğtm kşğkşğg üğşjrz zuşd judulr eth=r sg suirz! Uğuüu,nız suğör Upq= ürdptz ıuğşj mzn< sg wndpuğmudnğndkşuz suizumjşlt şı= ?nğnzuwt fuğumndu, şz uznğ şğmnd endiığşğg% 61 şd 58 ıuğşmuz! Şğmnd=r gzıuzr=r uzeuszşğg znwzhti fuğumndu, şz nd mg euğsuzndrz arduzeuznjrz st<!


ŞĞTM ZBNDŞJUD AUWUİIUZR U$ AUZĞUHŞINDKŞUZ I*ZG

28 Suwrirz Auwuiıuzr st< mg zbndr U$ Auzğuhşındkşuz ı+zg! 26 Suwri 1918rz İuğıuğuhuır oumuıusuğıtz şğmnd +ğ wşınw^ şğç ylndöndşjud Uzeğmnfmuir cnpnfğeufuğumuz eubzuwrz auzğuhşındkrdzg axvumndşjud uxu<rz auzğuhşındkrdzg^ Auwuiıuz 28 Suwrirz axvumşj rğ uzmu.ndkrdzg! 29 Suwrirz Eubzumjndkrdz mndiumjndkşuz mnpst Wnfauzzti ?u<uözndzrz zbuzumndşjud uzmu. Auwuiıuzr uxu<rz Fuğvuhşı^ suwğu=upu= axvumndşjud Şğşduzg!

Auwuiıuzr U$ Auzğuhşındkrdzg ünwuışdşj gzeustzg şğmnd ıuğr^ srzvşd 2 Eşmışsçşğ 1920 kndumuzg^ şğç Şğşduz sıuz 11ğe Muğsrğ çuzumr ö+ğusuişğg şd auiıuındşjuz hnlbşdrmşuz muğüşğ! 1991rz Auwuiıuz fşğuırğujud uzmu.ndkşuz nd :nğağeuğuzr mnpst 28 Suwrig axvumndşjud nğhti uöüuwrz ı+z!

İuğıuğuhuır aşğnizşğndz zndrğndu, wndbuğquzg muxndjndu, t 1968 kndumuzrz!

Şğtm ı+zr uxrknf İuğıuğuhuır wndbuausulrğ uwjşlşjrz Zu.uüua Uğstz İuğüişuz^ Fuğvuhşı Zrmnl Yubrzşuz^ Uöüuwrz Cnpnfr Zu.uüua Uğuğuı Srğönwşuz^ Usşzuwz Auwnj Üuğşürz Ç$ Muknprmnig^ Uğju.r Auzğuhşındkşuz znğgzırğ Zu.uüua Uğuwrm Wuğndkrdzşuz! Çnlnğz ul ,upmşhiumzşğ öşışpşjrz oumuıusuğır önaşğnd wrbuıumrz! Usşzuwz Auwnj Üuğşürz Ç$ Muknprmnig up+kşj önaşğnd anürzşğnd auzüiındkşuz ausuğ!

Ausuouğumr huıouxnf uwi ıuğr 28 Suwrirz wndbuausulrğg yum tğ infnğumuz uwjşlndkrdzzşğnd ausuğ!


(ĞUZİU ND ÜŞĞSUZRU  İUASUZZŞĞG ÇUZULND

MNV M'NDPPŞZ

(ğuziuwr nd Üşğsuzrnw :nğağeuğuzzşğnd zu.uüuazşğg mnv ndppşjrz nğ şdğnhumuz şğmrğzşğnd sr<şd iuasuzzşğg muğşlr şpu,rz vuy bndı fşğuçujndrz^ =uzr nğ uwihrir iuasuzuyumndszşğ fzui mg huıouxşz Şdğnsrndkşuz çnlnğ hşındkrdzzşğndz! (ğuziuwr :nğağeuğuzr Zu.uüua Xrbuğ (tğuz nd uznğ üşğsuz hubı+zumrj Fnl)muzm Bnhgl sruizuçuğ wuwıuğuğndkrdz sg ağuhuğumşjrz^ zbşlnf aşışdşulg$ {(ğuziu nd Üşğsuzru ub.uıuz= htı= t ıuzrz Btzmtzr ü+ırtz zşği şğkşdşmr uöuındkrdzg uzsr<uhti fşğumuzüzşlnd r zhuiı! (ğuziu-Üşğsuzru iuasuzr yumndsg uğetz ndztğ ,uzğ aşışduz=zşğ şd arsu uwlşdi htı= t nğ mşuz=g fşğueuxzuw çzumuznz froumr´^ girz uznz=!


USZ-R ST> ÜNĞ;UÖĞMNDKŞUZ ZHUİIR ERSNDSZŞĞND KRDG

MG ÜŞĞUÖUZJT 40 SRLRNZG

Usşğrmuwr st< ?nğnzuwr ausuouğumr huıouxnf ünğ,uöğmndkşuz zhuiır ersndszşğnd krdg auiu, t 40 srlrnzr! Izışiuütızşğnd muğ,r=nf^ uwi krdg hrır vznduör srzvşd İşhışsçşğ^ ktşd ünğ,uışprzşğ mg fşğuçujndrz nd rb.uzndkrdzzşğg mg ynğqşz çzumuznz andzr fşğueuğqzşl mşuz=g!


UĞIŞS HUIUHNDIŞUZ% AŞPRZUMUDNĞ

?UFLRR SĞJUZUMR EUYZŞMRĞ

Usşğrmuauw wuwızr çcrbm Uğışs Huıuhndışuz uğcuzujud ürındkşuz çzuüuduxr aşprzumudnğ ?uflrr sğjuzumrz! >puwrz arduzendkrdzzşğnd suizuütı Huıuhndışuz 2020 kndumuzr ?uflrr sğjuzumg buaşjud ndindszuirğndkşuz sg ausuğ^ nğ zndrğndu, t suğemuwrz suğsrzzşğnd ozbsuz nd byndszşğnd öüujnpndkşuz uöeşjndkşuz% iğır nd uwl ünğ,uğuzzşğnd ç<r<zşğnd fğuw!

Huıuhndışuz 1 srlrnz ınluğr sğjuzumg hrır mrit İuz (ğuziri=nwr Üulr)nğzru ausuliuğuzr ürıub.uınp Itwfrı Ondlrindir aşı^ nğ çujuwuwıu, t kt rzvhti suğsrzzşğ mg öüuz ıu=g şd jndğıg! >puçuzndkşuz nlnğır st< ?uflrr sğjuzumuwrz wuzqzucnpnfr zu.uüua ?ğriırzt Fulanfı wuwızşj nğ uznzj wuwızuünğ,ndkrdzzşğg wşpuyn.umuz mg zmuındrz ürıumuz ub.uğar st< nd sş, uöeşjndkrdz hrır ünğ,şz suğenj uxnp<ndkşuz nd arduzendkşuz .zerğzşğnd lnd,suz fğuw!

?uflr sğjuzumg mg sğjr Znhtlr sğjuzumr aşı^ şğmnd ıuğrz uzüus sg mg bznğandr uwz ürızumuzzşğndz^ nğnz= muğşdnğ ürdışğ gğu, şz uiıpuçzuürındkşuz^ zuz+-kt=zr=uürındkşuz nd <puçuzndkşuz nlnğızşğnd st<! Uwi ıuğnduw wupknpzşğnd uzndzzşğg ağuhuğumndşjuz Zrd Şnğ=r ausub.uğauwrz ürıumuz yuxuı+zr +ğşğndz!

52 usşuw Uğışs Huıuhndışuz ,zu, t Htwğndk^ uz gzıuzr=r şğş= öudumzşğtz ustztz mğıişğz t^ suwğg ndindjvndar tğ^ auwğg% üğnp nd aubnduhua! 1970umuzzşğnd =upu=ujrumuz huışğuöstz şı= Huıuhndışuz ışpuyn.ndu, t Lni Uzotlgi^ ndiuzu, t Üulr)nğzrnw ausuliuğuzr st< nd mşuz=g zndrğu, t snlt=rdluwrz mşziuçuzndkşuz!


Lrçuzuzşuz şd sr<uöüuwrz +ğuürğ - wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz

*ĞNDUZ AŞI - 29

UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF-JUDŞĞNF

Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ


Կարդացէ՛ք միջազգային մամուլը, հետեւեցէ՛ք անոր վերնագիրներուն՝ համացանցի վրայ Քորոնայի մասին բոլոր մեկնաբանութիւններով, եւ պիտի տեսնէք, թէ որքա՜ն իմաստակներ, սոփեստներ, ապագայի իրավիճակի մասին գուշակներ կրկէս են թափած՝ ժողովուրդին ուշադրութիւնը իրենց հրաւիրելու մարմաջով, ժողովուրդները մոլորեցնելու համար իրականութենէն:

Առողջապահութեան Համաշխարհային Կազմակերպութեան մէջ պատասխանատուներ, գալիքի մասին գուշակութիւններ կատարելու պէս, ատենը մէկ հրապարակ կու գան յայտարարելով, թէ Քորոնայի պատուաստանիւթը կարելի պիտի չըլլայ գտնել մէկ տարիէն առաջ, կամ 2021-ի Ապրիլէն առաջ:

ԱՄՆ-ի նախագահ Տանըլտ Թրամփ՝ որ արդէն որոշած է դադրեցնել վերոնշեալ կազմակերպութեան իր երկրին տարեկան յատկացումները, կը յուսադրէ աշխարհը, թէ յառաջիկայ Յուլիսին իր երկիրը «առաջին գիւտարարը» կրնայ հանդիսանալ Քորոնայի դէմ պատուաստանիւթ յայտարարող: Իսկ Քորոնայէ մահացածներու թիւը Մ. Նահանգներու մէջ այս պահի դրութեամբ արդէն գլած է 100 հազարը:   

Լիբանանցի հանրածանօթ կին գուշակ Լէյլա Ապտէլ Լաթիֆ (որուն հրապարակային կատարած բոլոր գուշակութիւններուն աւելի քան 85 առ հարիւրը իրականացած է ցարդ), հեռատեսիլի զանազան կայաններու կողմէ շատ յաճախ հրաւիրուելով, սա քանիերորդ անգամ է կ'ըսէ, թէ ինք  մարգարէ չէ, բայց կը նախազգայ, որ Քորոնայի պատուաստանիւթը գտնուած պիտի ըլլայ մինչեւ յառաջիկայ աշուն, պնդելով որ գիւտարարն ալ պիտի ըլլայ արաբական աշխարհէն արաբ բժիշկ մը եւ ոչ թէ ամերիկացի կամ եւրոպացի գիտնական մը:

Հնդիկ 14 տարեկան Ապճիա անուն գուշակ մը, որուն համար 2019-ի ամրան ամբողջ աշխարհ ըսած էր թէ «հանճարեղ մանուկ է», այն ատեն իսկ այդ «հանճարեղ» պատանին «մարգարէանալով» յայտներ էր, թէ 2019-ի Նոյեմբեր-Դեկտեմբերին մեր մոլորակին վրայ պիտի յայտնուի «Քորոնա» անունով համաճարակ մը, որ 2020-ին պիտի տարածուի ամբողջ աշխարհով, պիտի խլէ միլիոնաւոր զոհեր, ստեղծելով տնտեսական սուր եւ աննախընթաց ճգնաժամ:

Եւ աշխարհ, որ շուտով պիտի թեւակոխէ վեցերորդ ամիսը, դեռ արիւն  կու լայ Քորոնայի սպառնալիքին դէմ՝ հակառակ կարգ մը երկիրներու մէջ շրջագայութեան աստիճանական վերացման կամ բնականոն կեանքի վերադառնալու ճիգերու:

Արդարեւ, բանաստեղծ Յակոբ Յակոբեա՛նն էր, որ ուղիղ 100 տարի առաջ՝ 1920-ին իր գրած «Մարգարէ Եմ ես» բանաստեղծութեամբ, այսօր մեր երկրագունդի ժողովուրդներուն հանդէս կու գայ իր մարգարէատեսիլ ներշնչումով, կարծէք այսօրուան եւ վաղուան համար գրած իր հզօր պատգամին ընդմէջէն: Յակոբ Յակոբեանի նշած «Երկու ուժեր»ը՝ իբրեւ մերօրեայ քաղաքական դահիճներ, բելիար բուրժուաներ, իրար դէմ ելած, համայնաքանդ սպառնալիքներով կ'առաջնորդեն խաղաղատենչ ազգերը, ժողովուրդները՝ զանոնք ստրուկի վերածած...:

Այսքանով չ'աւարտեր Յակոբեան իր քերթուածը, որուն մէջ Հերոսութիւնը եւ Արդարութիւնը փողոց են իջած դահիճներուն դէմ...: Այս Հերոսութիւնը եւ Արդարութիւնը խորքին մէջ աշխարհի ժողովուրդներն ու ազգերն են, որոնք այսօր, թերեւս ալ վաղուց զարթնած են տիրելու աշխարհի բռնակալներուն՝ շուռ տալու անոնց աշխարհակործան քաղաքականութիւնը.-          

Մարգարէ եմ ես...

Եւ զգօն հոգուս աչքով սրատես

Թափանցում եմ խուլ, հեռաւոր վայրեր

Եւ երկրագնդիս անսահման ծայրեր:


Տեսնում եմ ինչպէս երկու ախոյեան –

Թշնամի ուժեր իրար դէմ ելած՝

Կատաղի թափով իրար կը խոյան,

Որ տիրեն կեանքին, կամ ընկնեն մեռած:


Մի տեղ բուրժուան, որպէս հիւծուած կին,

Կ'ուզէ ետ խլել իր փառքը նախկին.

Պատնէշի այս կողմ ջահել Կոմունար

Կռւում է նոր կեանք կռելու համար:


Եւ հեղեղի պէս արիւնն է հոսում,

Ոչ ոք չի՛ ժխտում կռուի գաղափար.

Տարերքն են ճչում, լեռները խօսում՝

-Է՛լ վերադարձի չկայ ճանապարհ:


Եւ դեռ կռւում է Հերոսութիւնը

Դահիճների դէմ – աշխարհակալի.

Փողոց է իջել Արդարութիւնը,

Իր դատն է վարում յամառ, տիտանի:


Մարգարէ եմ ես... Տեսնում եմ ինչպէս

Դարերով ճնշուած ստրուկն արթնացած՝

Տիրել է ուզում աշխարհին համայն.

Ու պիտի տիրի՛... հալա՜լ է նրան:


154 տարի առաջ այսօրուան պէս՝ 29 Մայիսին է ծնած բանաստեղծ Յակոբ Յակոբեան, 1866 թուականին՝ Գանձակ, որ ապա կոչուած է Կիրովապատ: Անիկա այժմ մաս կը կազմէ Ատրպէյճանի տարածքին: Յակոբեան երգիչն է բանուորին ու համեստ խաւին, ճակտի քրտինքով օրապահիկը վաստկող ռամիկ մարդուն ու շինականին:    

Հայրը՝ Մնացական Յակոբեան, նախապէս հովիւ, ապա կօշկակար,  խոնարհ խաւի մարդ, նիւթական անձուկ պայմաններու մէջ ապրելուն պատճառաւ կրցած է հազիւ մինչեւ հինգերորդ դասարան կրթութիւն տալ իր ապագայ բանաստեղծ զաւկին, որ շատերու նման իր ուսման բացը լրացուցած է ինքնազարգացմամբ:

20 տարեկանին Յակոբեան կ'անցնի Թիֆլիս, դեղարանի մը մէջ կ'աշխատի իբրեւ աշկերտ: Տարի մը ետք՝ Պաքու, ուր կ'անցընէ եօթÁ տարի՝ տանելով զանազան խոնարհ աշխատանքներ, նաւթահանքերու մէջ իբրեւ սեւագործ բանուոր ու հաշուապահ: Այս տարիները երիտասարդ Յակոբեանի մէջ կը կոփեն բանուորի եւ շինականի դատին նուիրուած ապագայ բանաստեղծի հոգին: 1894-ին կրկին Թիֆլիս տեղափոխուելէ ետք ա՛լ վերջնականապէս կը հաստատուի հոն՝ վարելով առեւտրական զանազան պաշտօններ, մնալով այնտեղ Վրաստանի խորհրդայնացումէն ետք ալ, մինչեւ իր մահը՝ 13 Նոյեմբեր 1937:

Ո՞վ կրնայ մոռնալ իր դպրոցական տարիներու մթնոլորտէն եկող Յակոբեանի «Մեռա՜ն՝ Չկորա՜ն», «Նոր Առաւօտը», «Գործարան», «Նահատակները», «Լուսաբացին», «Կարմիր Գարնան», «Աշխատանքի Երգը», «Մարգարէ Եմ Ես» եւ համամարդկային ու յեղափոխաշունչ ոգիով արարուած քերթուածները, որոնք մինչեւ այսօր կը պահեն իրենց թարմութիւնը:

Տպաւորիչ են Աւետիք Իսահակեանի՝ Յակոբ Յակոբեանի մասին գրած հետեւեալ տողերը. «Երբ, նոր ծանօթացած օրերում, հարցրի, թէ որտե՞ղ է պաշտօնավարում, նա մի իմաստալից պատասխան տուեց, որ մինչեւ այսօր անջնջելի տպաւորուած է ուղեղիս մէջ: -Կապիտալիզմի ամրոցում,- պատասխանեց Յակոբեան: -Չեմ հասկանում,- ասացի ես: - Պանքի մէջ: Պանքերը բուրժուազիայի ամուր բերդերն են, մինչեւ չգրաւենք այդ բերդերը՝ կապիտալիստները զինաթափ չեն լինի,- ասաց նա»: Շարունակելով իր տպաւորիչ տողերը՝ Աւետիքեան գրած է. «1910 թուի սկզբում Գարեգին Լեւոնեանի «Գեղարուեստ» գրական հանդէսի 3-րդ պրակում միաժամանակ լոյս տեսան Յակոբեանի «Նոր Առաւօտ» եւ իմ «Ապու Լալա Մահարի» պոէմները: Երկուսն էլ խանդավառութեամբ ընդունուեցին ընթերցողների կողմից: Ես եւս շատ հաւանել էի «Նոր Առաւօտ»ը: Յակոբեանը կարողացել էր գեղարուեստօրէն, լիրիկական զեղումներով առարկայացնել իր գաղափարների աշխարհը: Դա սոցիալիստական անդրանիկ եւ յաջող պոէմն էր մեր գրականութեան մէջ»:    

Յիրաւի, Յակոբ Յակոբեան Հայաստանի եւ Վրաստանի ժողովրդական բանաստեղծն է, ժողովուրդներու բարեկամութեան երգիչը:

Կը հաւատանք, որ բանաստեղծը կամ գրողը կ'ապրի իր գործերով, որոնց մէջ ան կ'ըլլայ յաջողած՝ դնելով անմահութեան կրակը, եւ այդ կրակո՛վ սերունդներ նեշնչելով՝ Հերոսութեան ու Արդարութեան օղակը կապելով այսօրուան եւ գալիք դարերու սիրտին:

Ահա թէ ինչպէ՞ս այսօր Յակոբ Յակոբեան բանաստեղծին գրական գործն ու վաստակը եկան տողանցել մեր միտքի ու սիրտի բաբախումներուն մէջ:          

«ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ

dzaghig2004@yahoo.com