ՆՈՐ
ԼՈՒՐԵՐ    ՅՈՒՇԱՏԵՏՐ     ԳԻՐՔԵՐ   ԱՐԽԻՒ   ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ     ՆԱՄԱԿ ԽՄԲԱԳՐՈՒԹԵԱՆ  
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail
80. Տարի

ԳԻՐՔ

ԱՐԽԻՒ - 19 ՅՈՒՆԻՍ 2020 © NorMARMARA 2001 - 2020
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail

 

FNL?UZ H*Ö?GĞ ZBUZUMNDŞJUD

SUM-R ÜL:UDNĞ CNPNFR ZU:UÜUA


Uxu<rz uzüus gllulnf Kndğ=rnw zşğmuwujndjrv sg zbuzumndşjud SUM-r ül.udnğ cnpnfr zu.uüua! U-Üt-Yt mndiumjndkşuz şğşiyn.uz Fnl=uz H+ö=gğ gzığndşjud uwi muğşdnğ hubı+zrz nd uz uwi ıuğnduw İşhışsçşğrz hrır zu.uüuat SUMr 75ğe ül.udnğ fşaucnpnfrz!

Gzığndkşuz =ndtuğmndkrdzg ışpr ndzşjud 17 Wndzrirz! H+ö=gğtz ndğrb kşmzu,nd vmuğ! 193 şğmrğzşğnd zşğmuwujndjrvzşğtz sruwz Ftztöndtlluz t nğ öğmndşjud =ndtuğmşlnd rğudndz=tz^ =uzr nğ uğıu=rz huğı=şğ ndzr SUMr uzeus şğmrğzşğndz! ?ndtuğmndkşuz suizumjşjuz 193 hşındkrdzzşğ! H+ö=gğrz r zhuiı =ndtuğmşjrz SUMr uzeus 178 hşındkrdz^ 11 şğmrğzşğ vtön= szujrz^ 3 =ndtukşğkrm ul uzfudşğ ouzvjndşjud!

Fnl=uz H+ö=gğ hrır wu<nğet SUMr Ül.udnğ Fşaucnpnfr 74ğe ziıubğ<uzr zu.uüua Krouzr Sndausstı Huzıtrz şd uwe hubı+zg hrır fuğt 15 İşhışsçşğ 2020tz srzvşd İşhışsçşğ 2021!

Uğıu=rz Ünğ,nj Zu.uğuğ Stflrdı Vufndb+plnd bznğaudnğşj H+ö=gğz nd u<umjndkrdz wuwızşj uznğ!

SUMr Ül.udnğ Fşaucnpnfr Zu.uüuag hubı+zuhti udşlr çuğqğ mg zmuındr =uz Ül.udnğ ?uğındpuğg^ uznğ huırd mg ığndr hşındkşuz pşmufuğr sumuğeumnf% şkt uz erduzuürıumuz uwjşlndkrdzzşğ muıuğt!

Wrbşjzşz= nğ Fnl=uz H+ö=gğ şpu, t Kndğ=rnw Şdğnsrndkşuz ünğ,şğnf Zu.uğuğ şd Şdğnsrndkşuz uzeusumjndkşuz auğjşğnf ül.udnğ çuzuüzuj!


?NĞNZUWR

FŞĞ>RZ INDŞULZŞĞG


?nğnzu ausuouğumr şğtmnduz ındşulzşğg wuğuçşğuçuğ udşlr lud trz^ ktşd suauju,zşğnd krdg uwi uzüus uzju, tğ 20r iuasuztz fşğ nd şpu, tğ 21! 21 suauju,zşğnd yn.uğtz çcbmndu, tğ 1$382 arduze! Znğ fuğumndu,zşğnd krdz ul r<u, tğ 1$500r iuasuztz fuğ^ şpu, tğ 1$304!


EHĞNJUMUZ IUĞŞBĞ>UZR FŞĞ>RZ *ĞZ T UWİ*Ğ% UZZU:UETH HUWSUZZŞĞND ZŞĞ?ŞD

Sr<zumuğür nd lritr çucrzzşğnd gzkujuduğızşğg uxu<rz uzüus gllulnf {szui çuğnf fuğcuğuz´ hrır gişz uxjuzj auğkumr fğuw


2019-2020 ndindszumuz ıuğşbğ<uzg huısndkşuz uzjud uwzhrir uzumzmulzşğnf nd uzzu.ueth öuğüujndszşğnf^ nğnzj suirz kşğşdi n_v stmg mg .nğatğ rğ şğşdumuwndkşuz st<! Şğç m'np<ndztrz= ehğnjumuz znğ bğ<uzg nd şğuöuz=zşğ mg arditrz= sşğ ausuwz=r öudumzşğndz ausuğ^ şğç çuğşd m'gitrz= 2020 kndumuzrz^ vtrz= huımşğujzşğ nğ znwz +ğşğndz uzışiuzşlr cuağ sg imiu, tğ rğ {erduwrz ,ğuürğg´g euğçzşl ub.uğar ets^ vtrz= huımşğujzşğ nğ usçnp< suğemndkrdzg hrır jzjndtğ {?nfrı-19´ uzndznf ausuouğumtz nd ıumzndfğuw hrır glluğ suğenj çzumuz mşuz=r üzuj=g!

Ausuouğumr ulr=g Kndğ=ru auiud Suğı usinduz uxu<rz +ğşğndz! Zu.uöündbumuz =uwlşğg uzsr<uhti uxzndşjuz şd uznğnb cusuzumr ausuğ rğşzj exzşğg yumşjrz şğmğr çnlnğ mğkumuz auiıuındkrdzzşğg% suzmuhuğıtö^ fuğcuğuz^ uğaşiırj ndindszuğuz mus ausuliuğuz! Ubumşğızşğ^ ndindjrvzşğ^ mğkumuz nlnğır ub.uıumrjzşğ^ ,znpzşğ^ çnlnğr ausuğ iışp,ndşjud znğ rğufroum sg$ muğ,şi kt ürıu-uğmu,u.zeğumuz cuhudtzzşğnd st< çşsueğndu, itzuğr+ sg {r<ud´ rğumuz mşuz= nd buğndzumndşjud ünğ,zumuz üşızr fğuw!

Öuğsuzulr uğuündkşusç imiud uxjuzj auğkumr fğuw euiuduzendkşuz qşdg! Ausujuzjuwrz =uzr sg auğkumzşğ euğquz zuşd ausuwz=uwrz sşğ fuğcuğuzzşğnd {yğmuğuğ +pumg´^ ubumşğızşğnd ndindszuxndkrdzg uz.uyuz buğndzumşlnd ışiumtıt! Ubumşğızşğg öuğsuzulr uğuündkşusç ausumşğhşjuz^ fuğcndşjuz uxjuzj auğkumr euişğndz^ uznzj ausuğ srum humuig gzmşğzşğnd aşı şğşi ux şğşi byndsr çujumuwndkrdzz tğ^ çuwj uwe ul mşğhnf sg mg sşpsuzuğ euğqşu_l znwz ağubuö+ğ ausujuzjr sr<njud^ =uzr nğ muğşlr tğ .+irl^ sruirz =zzuğmndszşğ muıuğşl mus .upul ışiumuhr sr<njud!

8 Suğırz wuwıuğuğndu, stm buçknduw üuğzuzuwrz uğqumndğetz şı=^ sşğ ehğnjzşğnd ubumşğızşğg fşğimiuz euişğndz% znğ huwsuzzşğnd ıum nd ünğ,ueğndkşuz eğndu, znğ qşdşğndz ausuandzv!

Rzvhti =uzrji üğşjrz=^ ubumşğızşğnd üşğumbrx sş,usuizndkrdzg wu<npşjud uwi ynğqndkşuz st< şd mğjud ausuışpşl ışiumuzz nd ünğ,zumuzg! Şğş= usrizşğg uzjuz nd uwi+ğ^ uauduirm ndindszumuz ıuğşbğ<uzr fşğ<rz +ğz t$ sr<zumuğür nd lritr gzkujuduğızşğnd ausuğ% fşğ<rz euir^ fşğ<rz öuzür uzsnxuzulr huag^ nğ iumuwz m'uzjzr uzinfnğ rğufroumr st<! Ubumşğızşğg uwi+ğ wu<nğe euiuğuz^ suzmuhuğıtötz ethr ehğnj uzjnds mg muıuğşz uxjuzj auğkumzşğnd fğuw gzşlnf rğşzj fşğ<rz çuğşsupkndkrdzzşğg şd lişlnf ndindjrvzşğnd% rğşzj ndppşul fşğ<rz wuzqzuğuğndkrdzzşğg!

Nğhti susndl^ gzeauzğuhti fuğcndu, trz= uwi +ğşğndz uğquüuzü auzeriuzul öuzuöuz fuğcuğuzzşğnd st< muıuğndu, ıuğşfşğ<şuz auzerindkrdzzşğndz^ fmuwumuzzşğnd çub.ndsr^ luduünwz ubumşğızşğnd uzndzzşğg lişlnd^ çuwj arsu huwsuzzşğg knwluınd vşz uwe ustzrz! Wnwişğ muz nğ uwe auzerindkrdzzşğg mg muösumşğhndrz ndindszumuz znğ fşğusndır +ğşğndz^ çuwj uwe ul uznğnb t^ =uzr nğ n_v stmg mğzuw muz.uışişl kt {?nfrı-19´r ausuouğumg rzvhrir üzuj= sg hrır ndzşzuw wuxu<rmuw usrizşğndz!

Fupg şd wu<nğe buçukufşğ<rz =zzndkşuz +ğşğ şz! Fupg lritr sırj =zzndkrdzzşğ hrır wuzqzşz sr<zumuğür gzkujuduğızşğg^ nğnzj ausuğ uwi ıuğr çujuxrm huwsuzzşğ iışp,ndu, şz! Ubumşğızşğg^ nğnz= gzeauzğuhti çnlnğnfrz uz,uz+k fuğcuğuzzşğnd st< mg wuzqztrz =zzndkrdzzşğg^ uwi ıuğr rğş_zj rim ndiuzu, ehğnjzşğg hrır şğkuz nd rğşzj ,uz+k sr<ufuwğr st< hrır wuzqzşz =zzndkrdzg! Euiuğuzzşğnd st< hrır ziır uxudşluünwzg ıuig ubumşğı! Uğı+zndu, t nğ uznz= auzşz rğşzj ersumzşğg^ şkt ecnduğndkrdz ndzşzuz mus zşpndrz uımt! Ubumşğızşğnd fğuw hrır aimşz Mğkumuz Iz+ğtzndkşuz mnpst zbuzumndu, ndindjrvzşğ^ çnlnğz ul ersumzşğnf! Zşğmuw hrır glluz sruwz sşğ ehğnjzşğnd ız+ğtzndarzşğg! Uirmu anüşçuzumuz muğşdnğ zndtğ sgz t ıpnj^ nğnz= ecnduğ usrizşğ uhğşjuz ustz ışiumtıt!

Üulnf lritr çuczr bğ<uzuduğızşğndz^ uznz= ul wu<nğe Buçuk şd Mrğumr hrır wuzqzşz rğşzj =zzndkrdzzşğg^ znğ ndpr sg ü,şlnd ausuğ rğşzj mşuz=r ausuğ!

Rb.uzndkrdzzşğnd nğnbndsnf kt_ fupg^ kt wu<nğe buçukufşğ<rz cusg 9$-15$00r sr<şd ynpnj şllşlnd uğüşl= axvumndu, t^ nğhtiör ıpu=g muğşzuz =zzndkrdzg wuzqzşl uxuzj rz=zubuğczşğnd upsndmr nd ynpnjzşğnd st< azvnp usşzuıuğçşğ quwzşğnd^ zuşd nğhtiör suğenj mndıumndszşğ vglluz şd muz.ndr fuğumr ıuğu,ndsg!

Mg bznğaudnğşz= sşğ fuğcuğuzzşğnd çnlnğ bğ<uzuduğızşğg^ mg supkşz= nğ rğşzj ux+ğşuwr st< auöndueth glluz uwihrir uzzu.ueth öuğüujndszşğg^ ausuouğumnf iışp,ndu, rğufroumg n_v kt ımuğujzt örğşz=^ uwl udşlr_ ü+ışhzet nd uznzj s+ı ö+ğujzt mşuz=r auzeth yuğndsg!

Z$ İ$


XNHTĞK ?NVUĞŞUZ UÖUI UĞQUMNDŞJUD%

4 SRLRNZ INLUĞ ÜĞUDR ERSUJ

Auwuiıuzr Ç$ Zu.uüua Xnhtğk ?nvuğşuz nğ qşğçumulndu, mg szuğ 1 Suğı 2008r çnpn=r jnwjşğg jğndşlnd +ğşğndz iuasuzueğumuz muğüg ıuhulu, gllulnd sşpueğuz=nf^ şğtmnduw euıumuz zriır gzkuj=rz uöuı uğqumndşjud% 4 srlrnz ınluğ üğudr yn.uğtz! ?nvuğşuz 2018 kndumuzrz şğmnd uzüus qşğçumulndu, tğ! Wndzrir fşğ<udnğndkşuz zu.mrz Zu.uüuag şğğnğe uzüus qşğçumulndşjud nd srzvşd şğtm qşğçumulndu, mg szuğ^ ktşd çuzıuğmndkşuz +ğşğnd sş, suig uzjndj arduzeuznjr st<% öuzuöuz u.ınğnbndszşğnf! ?nvuğşuzr ets zuşd mubux= iıuju, gllulnd sşpueğuz= uxu<ueğndu, t!

Srzv ?nvuğşuzr gzıuzr=z nd ausumrğzşğg şğtm ndğu. trz euıuğuzr foxr ausuğ^ Euıu.uöndkrdzg wuwızşj nğ hrır çnpn=t foxrz ets^ nğnfaşışd euıufuğndkşuz uwi muğşdnğ yndlr gzkuj=rz usçuiıuzşulg &uwirz=z Xnhtğk ?nvuğşuzg/ mğzuw uöuındkşztz +üındşlnf uz+ğrzumuz uöeşjndkrdzzşğ ünğ,şl euıufuğndkşuz suizumrj uzqşğnd fğuw şd uğüşl= gllul uğeuğndkşuz wuwızuçşğsuz


UZZU ZUPIULŞUZ$- {JŞPUHUBINDKRDZG

UHUÜUW VNDZR´

Rzvhti aupnğeu, trz= uışzrz^ Zu.uüua Tğınpuzr zu.uüuandkşuz zşğ=şd ündsuğndu, cnpnfr sg gzkuj=rz Zu.uüuaz nd Auzğuhşıumuz :nğağeumjndkşuz Çuğqğuünwz :nğandğer uzeuszşğg =zzuğmu, trz uwz sr<njzşğg nğnz= hrır gzeüğmndrz 1915-r suirz auwmumuz lnhrrz mnpst muıuğndu, ağuıuğumndkrdzzşğndz nd ünğ,ndztndkşuz ets! Uğıuiuasuzr st< uwi cnpnfrz uğerdz=g euğqşul erındşjud nğhti 1915-r jşpuihuzndkrdzg c.ışlnd qşxzuğm! Auwuiıuztz ul quwz çuğqğujud uwi muhumjndkşusç^ Auwuiıuzr Uğıu=rz Zu.uğuğndkşuz çuzçşğ Uzzu Zupıulşuz .+işjud şd giud nğ Kndğ=rnw mnpst jndjuçşğndu, uwe ığusueğndkrdzg^ nğ mg frğudnğt 1915r önaşğnd wrbuıumg^ znğndkrdz sg vt^ şd uirmu mğmrz uzüus mg ağuağt auwşğnd ets uışlndkşuz öüujnds!

Uzzu Zupıulşuz udşljndj ıumudrz nğ auwmumuz jşpuihuzndkrdzg ouzvzulnd nd hu.uğumşlnd auğjg Kndğ=rnw nd Auwuiıuzr sr<şd auğj vt^ uwl auğj t Kndğ=rnw nd sr<uöüuwrz auzğuwrz muğ,r=r sr<şd! {Sşör şd sr<uöüuwrz auzğndkşuz ausuğ auwmumuz jşpuihuzndkrdzg rğumuzndkrdz t^ c.ındsg şd jşpuhubındkrdzg uhuüuw vndzrz^ kğ=umuz mnpsg nğ=uz ul ,u,mt^ obsuğındkrdzg mg anir m'şğkuw nd ustztz fşğ<g hrır üızt rğ andzg´^ giud Zupıulşuz!


AUW {XNHRZ´ XNHNKG% (NĞHİ-R

NDBUEĞNDKŞUZ UXUĞMUW


Auwuiıuzr Uğaşiıuürındkşuz nd Uğerdzuçşğndkşuz Zu.uğuğ Wumnç Uğbumşuz Ersuışığ-r rğ uzqzumuz t<rz fğuw ağuhuğumşj {(nğhi´ usiuüğr znğuünwz krdr lndiuzmuğg^ zbşlnf nğ auw {Xnhrz´ rz=zub.uı suğeusş=şzuz &xnhnkg/ wuwızndu, t usiuüğr ndbueğndkşuz mröumtırz fğuw!

Uğbumşuzr üğuxndsr ausuquwz 2020r imöçrz {Xnhrz´ xnhnkg uğcuzuju, tğ iışp,uğuğndkşuz sğjuzumrz nd pğmndu, tğ ub.uğar qşxzşğtjndkşuz {Igğuygğ´ ausuliuğuz! {Xnhrz´ xnhnkg {=u<u,uz+k´ t ?nğnzuwr ausuouğumrz şd m'+üzt şğu.uzşğndz^ nğhtiör uznz= wupkuauğşz arduzeuznjr st< szulnd fu.g!



Şğmndbuçkrtz imişul

MG BUĞNDZUMŞZ? AĞUIUĞUMŞL X$ AUIITOŞUZR

 {ZUWŞLNF ETHR UZJŞUL´ RZ?ZUMŞZİUÜĞUMUZ BUĞ?G


Ndğu. şz= sşğ üğuitğ gzkşğjnpzşğndz wuwızşlnd^ kt s+ıudnğuhti şğş= usinduz gzeauındst fşğ< wuxu<rmuw Şğmndbuçkr hrır buğndzumşz= ağuıuğumşl sşğ :sçuüğuhşı X$ Auııtoşuzr {Zuwşlnf ethr uzjşul´ rz=zumşziuüğumuz buğ=g^ önğ 18 Suğırz cusuzumudnğ mşğhnf gzeauıu, trz=^ eueğşjndju, gllulnf kşğkri ıhuürğ +ğrzumg!

Buğ=g^ nğ mg ağuıuğumndtğ {yn.uz wndbuışığ irdzumr´ şd nğ ürışz= kt sşğ gzkşğjnpzşğndz mnpst mg muğeujndtğ sş, aşıu=ğ=ğndkşusç^ gzeauındu, tğ 163 krd w+endu,nf! Nğhtiör kuğsujzşz= wrbnpndkrdzzşğg^ Şğmndbuçkrtz imişul zu. fşğiırz hrır ağuıuğumşz= 161^ 162 şd 163 krd şğş= w+endu,zşğg^ uwzndaşışd hrır ağuıuğumşz= w+endu,ubuğ=rz znğ nd uzırh buğndzumndkrdzg!

Bznğaumulndkrdz mg wuwızşz= sşğ uwz irğşlr gzkşğjnpzşğndz^ nğnz= buğndzum auğj mndıuwrz kt ş#ğç hrır fşğimirz= ağuıuğumşl buğ=rz buğndzumndkrdzg!


Lrçuzuzşuz şd sr<uöüuwrz +ğuürğ - wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz

*ĞNDUZ AŞI - 38

UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF-JUDŞĞNF

Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ


Այսօր՝ 19 Յունիս, Հայրերու Միջազգային Օրն է: Իսկ Յունիսի երրորդ Կիրակին՝ 21 Յունիս 2020-ին, համայն հայութիւնը աշխարհի մէջ կը նշէ Հայ Հայրերու Օրը:

Հայրը, մօր կողքին, ընտանիքի հիմնասիւներէն մէկն է: Եւ գիտենք, թէ որքա՜ն անկշռելի են այն զոհողութիւնները, որոնք կը սպասուին հօրմէ՝ դաստիարակչական գործի, ժառանգականութեան խնդիրի, սերնդափոխութեան շարունակականութիւնը ապահովելու առումով: Այս բոլորը հարկաւ կը համալրուին ընտանիքի մօր համատեղ ճիգերով ու անհուն զոհողութիւններով, որոնց արդիւնքով կ'աճին, կը շատնան սերունդները եւ ժողովուրդները, կը գոյատեւէ մեր մոլորակը:

Բայց հայ իրականութեան մէջ առանձնայատուկ տեղ ունի Հայ Հայրը: Հայ Հօր մեծարումը՝ Հայ Մօր մեծարման առընթեր: Աւելին, ազգային-քրիստոնէական պատկանելութեամբ շեշտաւորուող մեր ժողովուրդը յարատեւողն է հին աւանդոյթներու եւ բարքերու հանդէպ իր փարումով: Եւ այդ բոլորը իւրացուցած ու սերունդէ սերունդ փոխանցելու յատուկ նկարագիրով յատկանշուող մեր ազգը, հայ գրողներու ձեռամբ բազմաթիւ աշխատութիւններով, ուսումնասիրութիւններով հանդէս է եկած մատեան առ մատեան, քերթուած առ քերթուած: Այսպէս է, որ ընկերային կեանքի մէջ եւս շատ կարեւոր դերակատարութիւն ունեցող Հայ Հայրը մեր երաժիշտներուն ու գուսաններուն յօրինմամբ վերածուած է ներբողական գողտրիկ երգերու: Եւ երգերու վեածուած այդ անգին խօսքերը տասնամեակներէ ի վեր սիրոյ մշտավառ կրակ ու ձօներգութիւն են դարձած մեր սիրտերուն մէջ: Անոնք կ'երգուին ամէն առիթով՝ յուզավառելով մեր հոգիները:

Յովհաննէս Թումանեան՝ իր «Հին Օրհնութիւն»ով, Պարոյր Սեւակ՝ իր «Ամէնից Առաջ Ես Հայր Եմ»ով, Յովհաննէս Շիրազ՝ իր «Հայրիկիս Վերադարձը»ով, Վահան Թէքէեան՝ իր «Հայրս»ով, Դանիէլ Վարուժան՝ իր «Հայր, Օրհնէ՛»ով, Գուսան Սասուն՝ «Հայր Իմ, Մանկուց Սիրել Եմ Քեզ»ով, Գուսան Աշոտ՝ իր «Հայրիկ»ով, եւ շատ հայ գրողներ յատուկ բանաստեղծութիւններ են ձօնած Հայ հայրերուն:

Բանաստեղծ եւ երաժշտահան Գուսան Աշոտի (Աշոտ Տատալեան՝ բուն անունով, Գորիս, 12 Ապրիլ 1907 – Երեւան, 28 Յունուար 1989) «Հայրիկ» երգը ցայսօր կը մնայ ամէնէն հոգեգրաւ ու անմեռ գոհարներէն մին՝ ձօնուած Հայ Հօր.-

        

Օջախդ շէն, այգիդ՝ ընդմիշտ դալար է,

Ով այգեպան, դուն իմաստուն իմ հայրիկ.

Մայր Արազի նման սէրդ վարար է, վարար է,

Իմ աչքի լոյս, իմ սրտի յոյս, իմ հայրիկ:


Բարի հայրիկ, խրատներդ լսել եմ,

Սրտիս բոլոր մուրազներին հասել եմ:


Միշտ ծաղկում են գցած այգուդ ծառերը,

Գարնան երգով կարկաչում են ջրերը,

Կանաչել են, կանաչ հագել քարերը,

Հոգիս մատաղ քո սուրբ հոգուն, իմ հայրիկ:


Գուսան Աշոտ, հայրը փառքն է օջախի,

Յոյսը, լոյսը բարի կամքն է օջախի,

Նուիրական վառ կրակն է օջախի,

Լոյս ես տալիս սրտիս անքուն, իմ հայրիկ:


Արդարեւ, եւրոպական ցամաքամասի կաթողիկէ երկիրներու մէջ, Հայրերու Օրը Միջին դարերէն ի վեր կը նշուի ամէն 19 Մարտին, իբրեւ Սէն Ժոզէֆի Օր: Անդին, Միացեալ Նահանգներու մէջ Հայրերու Օրը հիմնուած է Սոնորա Սմարթ Տոտի (1882-1978) կողմէ, եւ առաջին անգամ անոր տօնակատարութիւնը տեղի ունեցած է 1910-ին, Յունիս ամսուան երրորդ Կիրակին: Աշխարհի զանազան երկիրներու մէջ անիկա կը նշուի Մարտին, Մայիսին եւ Յունիսին: Սոնորա Սմարթ Տոտ դուստրն է Ամերիկայի Քաղաքացիական պատերազմի վեթերան Ուիլիամ Ճէքսըն Սմարթի:

ԱՄՆի հիւսիս-արեւմուտքը Ուաշինկթըն նահանգի Սփոքէյն քաղաքին մէջ 19 Յունիս 1910-ին Հայրերու Օրը առաջին անգամ նշուելէ ետք, 1920-ին անոր տօնակատարման խանդավառութիւնը հանգեցաւ, բայց ժամանակի ընթացքին անոր ժողովրդականութիւնը մնաց առկայծ ու գլեց Միացեալ Նահանգներու սահմանները եւ տարածուեցաւ աշխարհով մէկ:

1916-ին, ԱՄՆի 28-րդ նախագահ Վուտրօ Ուիլսըն՝ որ նախագահեց 1913-1921 տարիներուն, հեռագիր մը ղրկեց Սփոքէյն քաղաք՝ խնդրելով վերաշխուժացնել Հայրերու Օրուան տօնակատարութիւններու աւանդոյթը: Նոյն այդ տարիներու ԱՄՆի 41-րդ պետական քարտուղար Ուիլիամ Ճենինկզ Պրաուն նաեւ սքանչացողներէն մէկն էր Հայրերու Օրուան տօնակատարութեանց՝ հանդիսանալով տենդագին խրախուսողներէն մին Միացեալ Նահանգներու տարածքին:

Եւ այսպէս, Հայրերու Օրուան տօնակատարութիւններու ժողովրդականութիւնը հասնելով մինչեւ 60-ական թուականներ, նահատակ նախագահ Ճոն Քենետիի յաջորդած ԱՄՆի 36-րդ նախագահ Լինտոն Ճոնսըն, 1966-ին նախագահական յայտարարագիր մը  ստորագրեց, որուն հիմամբ Յունիս ամսուան երրորդ Կիրակին պաշտօնապէս հռչակեց Հայրերու Օր: 1972-ին, 37-րդ նախագահ Ռիչըրտ Նիքսըն Յունիսի 3-րդ Կիրակի օրը պետական մակարդակով ճանչցաւ Հայրերու Օրը: Միացեալ Նահանգներէն յետոյ Հայրերու Օրը Յունիսի երրորդ Կիրակի օրը սկսաւ նշուիլ Մեծն Բրիտանիոյ, Ֆրանսայի, Ճափոնի, Չինաստանի, Հայաստանի, Զուիցերիոյ, Գանատայի, Մեքսիքայի, Սինկափուրի, Արժանթինի, Թուրքիոյ, Վենեզուելլայի, Հնդկաստանի, Քուպայի եւ բազմաթիւ այլ երկիրներու մէջ:

Տասնամեակներ ետք, հետաքրքրական է որ Սփոքէյն քաղաքին մէջ տեղի ունեցած միջազգային ցուցահանդէսին՝ «Expo 74»-ին, 1974-ին, Հայրերու Օրուան հիմնադիր՝ 92-ամեայ Սոնորա Սմարթ Տոտ մեծարուեցաւ ու պարգեւատրուեցաւ՝ աշխարհին կատարած իր «Բարիքին» համար: Չորս տարի ետք ան մահացաւ 96 տարեկանին:


Հայ բանաստեղծութեան մէջ, Հայ Հայրը յաճախ պատկերուած է Մասիսի վեհութեամբ: Յատկապէս Յովհաննէս Շիրազի քերթողութեան մէջ, Մասիսը այն կեդրոնաձիգ ուժն է, որմէ Հայ Հայրը կ'առնէ իր հեռաւոր սլացքն ու յոյսը, ներշնումը, հուսկ անոր ընդերքը թաղելու իր Երազը:

Շիրազի զուգահեռ, բանաստեղծ եւ երաժիշտ Գուսան Սասուն եւս դիպուկ կերպով գրած է.-


Հայ ես եղել, հայր ես եղել,

Մասիսի պէս վեհ ես եղել,

Իսկ քո սիրտը ու սուրբ խիղճը

Ինձ պաւէն յոյս են եղել:

 

Վերադառնալով հայկական տօնակատարութեան թուական, ինչպէս արդէ նշեցինք, անիկա այս տարի կը նշուի Յունիսի երրորդ Կիրակի օրը՝ 21 Յունիսին:

Մեր հոգիի անմնացորդ պարտքն է, որ այս հոգեթով պատեհութեամբ, քաջառողջութեան եւ արեւշատութեան սրտագին մաղթանքներ փոխանցենք 80-ամեայ «Մարմարա» օրաթերթին հայրական ղեկը հեռատեսօրէն եւ ծով համբերութեամբ, աննահանջ նուիրումով մը վարող յատկապէս անոր բազմերախտ խմբագրապետին, հայր եւ մեծ հայր՝ Պր. Ռոպէր Հատտէճեանին: Նոյն մաղթանքները՝ նաեւ թերթի խմբագրակազմի անդամ բոլոր հայրերուն, «Մարմարա»ն ընթերցող բոլոր հայրերուն եւ մեծ հայրերուն՝ առանց հարկաւ զանցառելու անոնց բոլորին թեւ ու թիկունք եղող հայ մայրերն ու մեծ մայրերը, որոնք վստահաբար սիրտով ու հոգիով պիտի միանան հոգեպարար այս մաղթանքներուն:

Դարձեալ այս պատեհութեամբ, «Ծաղիկ» եւս քաջառողջութեան եւ յաջողութեան սրտագին մաղթանքներ կը փոխանցէ Լիբանանի եւ արտերկրի մասնաւորապէս իր ընթերցող հայրերուն եւ մեծ հայրերուն, առանց զանցառելու անոնց միշտ թիկունք ու ապաւէն եղող մայրերն ու մեծ մայրերը, որոնց շնորհիւ հայ մամուլը մնաց ու պիտի մնա՛յ յարատեւող եւ պատնէշի վրայ՝ հակառակ տնտեսական, քաղաքական, առողջապահական տագնապալի ներկայ օրերուն:

Տօնդ շնորհաւո՛ր, Հայ Մեծ Հայր եւ Հայ Հայր:                              


 «ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ

dzaghig2004@yahoo.com