ՆՈՐ
ԼՈՒՐԵՐ    ՅՈՒՇԱՏԵՏՐ     ԳԻՐՔԵՐ   ԱՐԽԻՒ   ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ     ՆԱՄԱԿ ԽՄԲԱԳՐՈՒԹԵԱՆ  
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail
80. Տարի

ԳԻՐՔ

ԱՐԽԻՒ - 13 ՅՈՒՆԻՍ 2020 © NorMARMARA 2001 - 2020
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail

AUWUİIUZR RB:UZNDKRDZZŞĞG M'UÖEUĞUĞŞZ^

ÇUWJ ARDUZENDKRDZG MG BUĞNDZUMT SNLŞÜZRL

ŞĞMĞR ÇNFUZEUM IUĞU;?RZ

Zrmnl Yubrzşuz$- {Sşör ausuğ ustz +ğ suğemuwrz

mnğndiı ndzşzulg ecn.= t´

Uğitz Knğnişuz$- {;uzğ nd ,uwğuwşp ,uzğ arduzezşğnd krdg mg auizr 500r´


Auwuiıuzr rb.uzndkrdzzşğz nd cnpnfndğeg ,uzğ +ğşğ m'uhğrz ?nğnzuwr ausuouğumr aşışduz=nf! Krdşğg vşz znduörğ^ gzeaumuxumg ustz uzjznp +ğ udşlr mg çuğqğuzuz^ ecnduğujzşlnf kt_ rb.uzndkrdzzşğnd ünğ,g şd kt euğsuzndsr ünğ,gzkujg! Rb.uzndkrdzzşğg m'uöeuğuğşz^ mg .zeğşz^ mg wnğenğşz nğ cnpnfndğeg ndbuerğ glluw^ arduzendkşuz uxu<rz u.ıuzbuzzşğnd huğuüuwrz erst çcrbmzşğndz^ çuwj uwzhrir ıhudnğndkrdz muw nğ cnpnfndğeg çzumuz mg zmuıt arduzendkrdzg^ vuyuöuzjşul mg zmuıt aupnğendu, lndğşğg^ muğü sg suğerm^ srzvşd nğ arduzendkrdzg rğşzj vauizr^ mg wn.nğıuz^ gzeersuerğ =upu=umuz bğ<uzumzşğ uwi bğ<uzg mg ünğ,u,şz Zrmnl Yubrzşuzr nd uznğ fuğvumuösr ünğ,ndztndkrdzg uz.zuw =zzueuışlnd ausuğ! Srzv ndğrb şğmrğzşğnd st< uwihrir oumuıuüğumuz bğ<uzzşğnd cnpnfndğeg mg srudnğndr rb.uzndkrdzzşğnd bndğ<^ ö+ğumjndkrdz mg wuwızt hşıumuz uduüuzrrz^ Auwuiıuzr st< ıuğçşğ t rğufroumg nd gzeersuerğzşğ ?nğnzuwnf iışp,ndu, rğufroumtz +üındrl m'ndöşz cnpnfndğeg rb.uzndkrdzzşğnd ets ağuağşlnd ausuğ!

Sş, krd mg muösşz uznz=^ nğnz= mg sşğcşz ersum mğşl^ m'gzeersuzuz niırmuzzşğndz nd wşınw gzmşğuwrz juzjşğnd st< şğmuğ nd şğmuğ mg üğşz^ kt rzvhti niırmuzzşğ niırmuzuındz mg ıuzrz muğüuöuzjzşğg! Ndğrbzşğ vşz auduıuğ rb.uzndkrdzzşğnd wuwıuğuğndkrdzzşğndz^ çuwj uxuzj nğşdt fşğuhuandkşuz mg auduıuz rğşzj ,uz+kr ,uz+krz giu,zşğndz!

Şğtm şdi Fuğvuhşı Zrmnl Yubrzşuz şd Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğ Uğitz Knğnişuz euğqşul sıuünarv ındşulzşğ ndztrz znğ fuğumumrğzşğnd suirz! Fuğvuhşıg Uöüuwrz Cnpnfr st< suizumjşlnf uğıumuğü eğndkşuz rğufroumg şğmuğuqüşlnd suirz zriırz^ giud nğ şğmrğg ausuouğumr ets huw=uğr ünğ,gzkujnf m'uzjzr ecn.=r st<tz^ =uzr nğ muxufuğndkşuz ausuğ ustz stm çzumvr mşuz=g uzürz t^ rim ustz +ğ suğemuwrz mnğndiı ndzşzulg% ecn.=!

Fuğvuhşır .+i=şğnf şkt muznzzşğg luwz+ğtz vhuahuzndrz^ sr<nj sg wşınw uzmuğşlr hrır glluw wupkuauğşl ausuouğumg! {Ausuouğumr wupkuauğndsg Auwuiıuzr uwi rğufroumr st< n_v sruwz uxnp<uhuaumuz^ uwl zuşd auzğndkşuz fuğ=uü,r nd muğüuhuandkşuz .zerğ t´^ bşbışj Yubrzşuz! Uz udşljndj nğ muxufuğndkrdzg ersum mğşlnd huğıuerğ huwsuzg r ö+ğnd euğqndj 3 Wndzrirz şd şkt rzg +ğ wşınw% uwirz=z 12 Wndzrir eğndkşusç iuasuzndu, muznzzşğg huahuzndtrz^ sş, auduzumuzndkşusç htı= t glluğ eth=şğnd znduönds! {Şkt krdşğg vşz znduörğ^ mg zbuzumt nğ cnpnfndğeg huıbuo sumuğeumnf vr huaşğ aumu-ausuouğumuwrz muznzzşğg´^ wuwıuğuğşj Yubrzşuz!

Rğ muğürz Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğ Uğitz Knğnişuz znwz zriır uduğırz .+işjud lğuüğnpzşğndz şd giud nğ Auwuiıuzr çuösukrd =upu=zşğnd arduzeuznjzşğg zşğüğudndu, şz ausuouğumr ets huw=uğr st< şd u.ınğnbndsg auiıuındşlt şı= arduzezşğg mg ışpuyn.ndrz uwz mşeğnzzşğg^ ndğ uöuı uzmnprzzşğ muz! Uğitz Knğnişuzr .+i=şğnf ,uwğuwşp ,uzğ arduzezşğnd krdg şğtmnduw eğndkşusç 100r s+ı tğ^ ,uzğ arduzezşğnd krdg üğşkt 420! Uwe krdg fşğ<rz +ğşğndz vr znduörğ^ mg ıuıuzr 500-510r sr<şd! Ecçu.ıuçuğ ,uwğuwşp ,uzğ arduzezşğnd 70 ınmnir mşuz=g uzmuğşlr m'glluw yğmşl^ kn=şğnd uğaşiıumuz +euyn.ndkşuz iuğ=şğndz sruju, arduzezşğnd s+ı suaujndkşuz jndjuzrbg s+ıudnğuhti 90 ınmni t! Zşğmuwri muz uwehrir 23 arduzezşğ!


UĞIUİUASUZTZ ÇCRBMZŞĞ HRIR ŞĞKUZ AUWUİIUZ

Zu.uğuğg wuwızşj nğ öuzuöuz şğmrğzşğt çcrbmzşğ Auwuiıuz hrır üuz ausuouğumr ets huw=uğr ,rğtz zşği!

Uwihti uwi+ğ% 13 Wndzrirz^ wuındm kxrv=nf (ğuziuwtz Auwuiıuz hrır şğkuz 10 çcrbmzşğ! Lrknduzrnw çcrbmzşğg srdi buçuk hrır sşmzrz Auwuiıuz^ muz zuşd s+ıudnğuhti 50 çcrbmzşğ^ nğnz= m'ndöşz Xndiuiıuztz şğkul Auwuiıuz nd =uzr sg buçuk ub.uırl Auwuiıuzşuz arduzeuznjzşğnd st<!

Uğitz Knğnişuz udşljndj^ nğ çuzumjndkrdzzşğnd st< şz Uxnp<uhuandkşuz Ausub.uğauwrz Muösumşğhndkşuz Şdğnhumuz üğuişzşumrz aşı şd mg =zzuğmşz uğıumuğü rğufroumzşğnd ausuğ iışp,ndu, .ndsçşğnd uwjşlndkrdzzşğg! :ndsçşğg^ nğnz= arsu ıuğçşğ şğmrğzşğnd st< +üzndkrdz mg jndjuçşğşz^ auduzuçuğ hrır glluz Lşauiıuztz mus Riğuwtltz^ iumuwz^ rzvhti zbşj Zu.uğuğg^ uwe .ndsçşğndz Auwuiıuz cusuzşlnd nğnbndsg eşx fşğ<zumuz vt!

Çcrbm Fuat Itğ Srzuişuz Ersuışığ-r rğ t<rz sr<njud ışpşmujndju, t^ nğ Snimnduwtz çcrbmzşğnd sş, .ndsç sg +üzndkşuz ausuğ hrır şğkuw Auwuiıuz!

{Şğtm ndb şğşmnwşuz ışpşmujuw^ nğ aşışdşlnf Snimnduwr Kudlnfşuz arduzeuznjr ül.udnğ çcrbm Ütnğür Sşl=nzşuzr mnvrz^ sş, krdnf auw şd uwluöür xndiuiıuzjr suizuütızşğ uzeusuüğndu, şz Auwuiıuz üul yuyu=np musudnğzşğnd .ndsçrz st<!

Zu.uğuğ Knğnişuz wuwızşj nğ giı Itğ Srzuişuzr^ .ndsçrz st< hrır glluz suizuütızşğ^ nğnz= çudumuz sş, ynğquxndkrdz ndzrz ?nğnzuwr ets huw=uğrz st<!

{Uwihrirz şz rimumuz aususuğemuwrz uğct=zşğg^ auwğşzuirğndkrdzz nd gzmşğndkrdzg^ nğnzjsnf htı= t uhğrl nd işğndze euiıruğumşl$$$ çcrbmzşğnd .ndsçg usşzuwz auduzumuzndkşusç Şğşduz hrır glluw =uzr sg +ğtz´^ üğu, t çcrbm Ütnğür Sşl=nzşuz!

Auwuiıuzrz +üzşlnd huığuiıumusndkrdz wuwızu, t zuşd Fğuiıuz! Şğmğr Fuğvuhşı Mrnğür Mu.uğru wuwıuğuğu, t^ nğ uxu<rz aşğkrz rğşz= mg huığuiındrz çcbmumuz uzqzumuös ünğ,ndpşl Auwuiıuz!

Şğtmnduw ındşulzşğnf auiıuındu, tğ fuğumr znğ 723 eth=^ sşxznpzşğnd krdg 6 tğ! Gzeauzndğ fuğumumrğzşğnd krdg uzju, t 16 auöuğr iuasuzg! Suaşğnd gzeauzndğ krdg çuğqğuju, t 264r!

 

Srzvşd 26 ıuğnduw çuzıuğmndkrdz mg huauz<ndr

{AĞUZE IRZ? ARSZUĞM´RZ NDPPŞUL İHUXZULR?ZŞĞND

 AŞPRZUMZŞĞND AUSUĞ


Rzvhti ,uz+k t^ s+ıudnğuhti şğş= buçuk uxu<^ 27-28 Suwrirz nd 30 Suwrirz^ uz,uz+k sg mus uz,uz+k uzqşğ^ şlşmığnzuwrz ihuxzulrj zusumzşğ ndpuğmu, trz {Um+i´r ihuzzşul .sçuürğ Ağuze Irz=r uwğrrz% Xu=tl Irz=r nd {Ağuze Irz= arszuğm´r auijtrz! Zusumzşğnd st< hzendszşğ muwrz uwz suirz nğ arszuğmg şpçuwğndkşuz at=şukzşğ mg huıstğ! Zusumr aşprzumzşğg mg ihuxzuwrz ihuzzşl Xu=tl Irz=z nd arszuğmr yuiıuçuzg!

Eth=tz şı= Rikuzhndlr Auzğuhşıumuz ül.udnğ euıu.uöndkrdzg hubı+zuhti aşıu=zzndkrdz çuju, tğ! ?zzndkşuz uğerdz=nf muösndu, t 18 t<uzr sşpueğumuz kpku,ğuğ sg! Aşıu=zzndkrdzg imiu, t 9g uzqşğnd^ uwe muğürz Xu=tl Irz=r^ arszuğmr pşmufuğzşğnd şd arszuğmr yuiıuçuz (tkarwt Vtkrzr ersndsr arsuz fğuw!

Qşğçumulndu, şz şğmnd uzqşğ% Arditwrz Uktb şd Tğirz Hub=uz!

Giı sşpueğumuz kpku,ğuğrz^ Arditwrz Uktb^ nğ qşğçumulndu, tğ Ünzruwr st< şd çşğndu, tğ Rikuzhndl^ uwcs çuzı pğmndu, t! Uz Ağuze Irz= arszuğmr Rzikumğus-r t<r fğuw şğş= uzüus ihuxzulrj sşmzuçuzndkrdzzşğ gğu, t! Uktbr ausuğ euıu.uöndkrdzg mg huauz<t 7$5 ıuğrtz srzvşd 26 ıuğr çuzıuğmndkrdz! Uz mg sşpueğndr {bpkuwuçuğ uziınğuürğ zusumr mus wuındm zbuzzşğnd sr<njud ihuxzulr= azvşjzşlnd´ w+endu,r lnwir ıum!

Srdi muimu,şulg% Tğirz Hub=uz^ nğ 30 Suwrirz^ arszuğmr şlşmığnzuwrz auijtrz ihuxzulrj zusum sg ndpuğmu, tğ^ mg sşpueğndr fşğnwrbşul w+endu,nf nğ uznğ ausuğ huauz<ndu, t 2$5-9 ıuğr çuzıuğmndkrdz!

Şkt euıuğuzg gzendzr uwi sşpueğumuz kpku,ğuğzşğg^ Uktbz nd Hub=uzg hrır muzüzrz Rikuzhndlr uxu<rz uışuzr euıuğuzr ux<şd!


AT-IT-YTJR MUĞ* YUWLUZ AUĞJUÜRĞ

 NDPPŞJ MĞKNDKŞUZ ZU:UĞUĞRZ

At-It-Ytjr auw şğşiyn.uz Muğ+ Yuwluz auğjuürğ sg pğmşj Mğkndkşuz Zu.uğuğ Örwu İtlvnd=rz^ huauz<şlnf nğ huıui.uz sg ığndr mğ+z=r nd çuğnwuürındkşuz gzeauzndğ =zzndkşuz auğjubuğrz st< ışp üıu, auğjndsr sg! :zeğnw uxuğmuw auğjubuğg huığuiıu, t Stğirzr mğkumuz ız+ğtzndkrdzg şd wuzqzndu, t 6ğe euiuğuzr ubumşğızşğndz! Auğjndsg iu t$ {Stğrtsg gzıuzr=rz aşı sruirz Rıulru uğqumndğer üuju, t^ Mrğumr +ğ sg uz mg lit şmşpşjrzşğtz azvu, öuzüumzşğnd p+puz<g şd .nğau, t nğ rğşzj mğ+z=r st< zusuör ağudtğr mnvg nğ=uz auzeuğındkrdz mndıuw´ N#ğ mğ+z=z t uırmu! Huıui.uzzşğnd vnği ıuğçşğumzşğtz stmg% töuzz t!

Muğ+ Yuwluz mg zbt nğ auğjndsg çnpn=r ulr= iışp,u, t gzmşğuwrz juzjşğnd st< şd mg huauz<t nğ Zu.uğuğg huıui.uzt kt =ğriınzşuw şğu.uzşğg r#zvhrir öüuwzndkrdzzşğ hrır ndzşzuz^ şkt iırhndrz huıui.uzşl uwi auğjndsrz! Auğjndsr st< {öuzüumzşğnd p+puz<´r şd {töuz´r sr<şd çupeuındkrdz gzşlg .ığumuzndkşuz eğişdnğnds t^ m'git Muğ+ Yuwluz nd auğj mndıuw kt Zu.uğuğg sıuerğ t aşıu=zzndkrdz çuzul =ğriınztumuz auduı=g znduiıujznp uwi auğjubuğr uxzvndkşusç! {Şmşpşjrzşğnd ets muıuğndu, wuğqumndszşğg vş#z muıuğndrğ uwz uzqşğnd mnpst^ nğnz= ndisuz ıuğrzşğndz euiıruğumndu, şz uwihrir uz<uınpumuz mğkumuz s+ışjndsnf! Qşğ muğ,r=nf =ğriınzşuw ubumşğızşğ r#zv hrır öüuz^ şkt iırhndrz huıui.uzşl uwi auğjndsrz! R#zv mg huığuiındr= gzşl mğkumuz ausumuğür st< ırğuhşınp uz<uınpumuz auimujnpndkrdzg çuğşyn.şlnd ausuğ´^ auğjndju, t Muğ+ Yuwluz!


Ausuwzuhuımşğ


ZNĞ FUĞUMNDU;ZŞĞNDZ KRDG EUĞQŞUL ŞLUD AUÖUĞTZ FŞĞ


?nğnzu ausuouğumr şğtmnduz ındşulzşğz ul aşxnd szujrz ihuindu, lud lndğşğg çşğşlt! Orbe tğ nğ çuğşçu.ıuçuğ =rv sg şdi znduöu, tğ suauju,zşğndz krdg^ nğ uwi uzüus 15 tğ^ çuwj uınğ yn.uğtz çuğqğuju, tğ znğ fuğumndu,zşğndz krdg nğ şpud 1$195! Sr<njt sg r fşğ uwi krdg r<u, tğ auöuğtz fuğ^ çuwj mg szuğ 900umuz iuasuzzşğnd fğuw^ udşlr ju, vtğ r<zşğ^ rim şğtm euğqşul çuğqğujud nd uzjud auöuğtz fşğ! Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğndkrdzg zu.uışişlr nğumşj uwi uğerdz=g nd erışl ındud nğ fuğumndsr çuğqğujndsg uğerdz= t i.ul auimjndu, luduışindkşuz sg! Uğeuğşd buışğ mg buğcrz uwzhti nğhti kt ausuouğum vmuw nd sşz= fşğueuğqu, şz= çzumuznz mşuz=r!


FUPG FŞĞİIRZ HRIR ÖŞIŞPNDR SUWĞ IUOUĞR

 ÜSÇTKR :UVG

Uduğırz mg s+ışzuw Sru,zut< Suwğ Iuouğg usğumuwşlnd ub.uıuz=r aşğkumuz yndlg! Uwi yndlrz arszumuz fşğuznğnündkşuz şzkuğmndu, t ıuouğr üsçtkg!

Fupg^ 14 Wndzrirz^ Muknprmt İ$ T<sru,zr ı+zrz^ Suwğ Uknx İ$ T<sru,zr st< hrır muwuzuw şğmuğ ihuindu, rğueuğqndkrdz sg! Z$İ$*$I$I$ Üuğşürz Ç$ Muknprmnir qşxusç hrır +,ndndr nd fşğiırz hrır öşışpndr Sru,zut< Suwğ Iuouğr üsçtkr znğumşğı .uvg!

Uwi uğuğnpndkrdzg muğşlr hrır glluw erışl Suwğ Uknxr Ersuışığ-r t<r fğuwtz^ fupg şğşmnwşuz cusg 18$00tz imişul!


ÜUĞRZ H*Ö?NDĞKR YN?ĞRM XTİRKULG

ERSUIŞIĞ-R AUĞKUMR FĞUW


Rzvhti aupnğeu, trz= sşğ Arzübuçkrr krdnf^ wuwızr şğüvndar Üuğrz Vndhnd=oşuz-H+ö=ndğk şğtm ürbşğ cusg 20$00rz yn=ğrm xtirkul sg iuğ=şj Ersuışığ-r {Sşğ Auwşğ´ auğkumrz fğuw! Rğ çzumuğuztz aupnğendu, uwi xtirkulrz eubzumnf gzmşğujud wuwızr eubzumuauğndar Uzzu Ütnğüşuz-Ndpndğlşuz!

Orbez gişlnd ausuğ^ çudumuz cusuzumt r fşğ muğ+ız ndztrz= uwihrir nğumudnğ ausşğü sg lişlnd! Üuğrz H+ö=ndğk suizudnğuçuğ +ytğuwr mulndu,tz zşği ağubulr şğüvndar t şd uz rğ quwzuwrz çujuxrm muğnpndkrdzz nd azvşpndkrdzg znwz wu<npndkşusç r ihui mg ezt auw şğürz^ şğürz fğuw udşljzşlnf zuşd çşsumuz bznğa! Uwihti^ şğtm ürbşğ fuwşlşjrz= irğndu, şğüvndartz ş+kg şğü^ çnlnğz ul auwmumuz irğndu, nd nğumudnğ şğüşğ!

Üuğrz H+ö=ndğk^ nğ mg .+itğ kt_ auwşğtz kt kğ=şğtz^ erışl ındud nğ uwi ürbşğ hua sg snxjzşl hrır ıuğ ?nğnzu cuağg nd rğ ndzmzerğzşğg hrır ıuztğ auw şğür iuasuzzşğtz zşği!

Yn=ğrm xtirkulg çujndşjud :uvuındğ Udşırişuzr uwz=uz irğndu, {Sruwz =şö ausuğ´ şğünf! Wu<nğeşjrz şğüşğ rzvhti {Muğsrğ fuğeg´^ {An"w Zuöuz´^ euğqşul :uvuındğ Udşırişuztz {Rs şptü´^ Ausçuğqnds Htğhtğşuzr {Uznğ´^ {İşd uvşğnf up<rm´^ şd fşğ<uhti Şğşduz-Tğşçndzr´!

Ürışz= kt uğndşiıuütır sg ausuğ ecnduğ t şlnwk ndzşzul uxuzj rğ ersujg ışizşlnd rğ ndzmzerğzşğg^ çuwj sşğ irğşlr şğüvndarz =u<uçuğ wupkuauğşj uwe ecnduğndkrdzg! Rimuhti auoşlr tğ rsuzul uznğ şğüg^ nğ rğ çuğqğumtırz auiud fşğ<rz şğünf^ {Şğşduz-Tğşçndzr´nf!

Mg bznğaudnğşz= Üuğrz H+ö=ndğkg nd mg supkşz= nğ bndınf euğqşul uxrkg ndzşzuz= fuwşlşlnd rğ üşpşjrm quwzg!


SUĞENDİ ;NDZMG

ŞD JŞPUHUBINDKŞUZ ETS HUW?UĞ SG

Üğşj X$ A$

Arztz r fşğ ürışz= nğ ,ndzmr üulg huğındkşuz zbuz t^ huğındkrdzg gzendzşlnd nd uzqzuındğ gllulnd zbuz t!

Arztz r fşğ ürışz= zuşd nğ huğuüuwrz ausuquwz ,ndzmr üulg^ ,zğueğşlg .nzuğandkşuz mus sş,udnğt sg çuz sg .zeğşlnd uğıuwuwındkrdz t^ zuşd up+kşlnd nd Uiınd,nw aşı .+işlnd huımşğ!

Çuwj srzvşd uwi+ğ ışizndu, vtğ nğ ,ndzmg ünğ,u,ndtğ suğermg öihşlnd^ ozbndsr ıum huaşlnd^ bzvuaşpq gzşlnf ihuzzşlnd ausuğ!

Arsu uwe ul huıuaşjud!

Usşğrmuwr Srzruynlri =upu=rz st< niırmuz sg rğ ,ndzmrz ıum uxud Onğo (lnwı uzndz işdusnğkg nd ,ndzmnfg uznğ mnmnğerz fğuw ozbşlnf huıoux euğqud nğ uz rğ mşuz=g mnğizjzt! :şpo işdusnğkg r öndğ mg hnxuğ nğ bndzv vr mğzuğ uxzşl^ niırmuzg muğşdnğndkrdz vındud!

Mğzuz= sıu,şl nğ niırmuzrz zhuıumg kşğşdi işdusnğkg ihuzzşl vtğ^ vtğ ul sıu,şğ kşğşdi nğ uwe buğcndsg mğzuw sua wuxu<ujzşl^ çuwj .zerğz uwz t nğ uwiışp ersujrzg öihşlnd^ wuzjuünğ, zmuındu, suğeg aumumbxr ıum huaşlnd uzsuğemuwrz nd vuğuünğ, uğuğ= muw şd niırmuz sg^ udşlr =uz ndğrb nşdt stmg^ hrır ürızuğ kt nv stmg rğudndz= ndzr ersujrzg uwe mşğhnf öihşlnd nd rğ ,ndzmrz ıum uxzşlnd! Wuzjudnğg^ şkt wuzjudnğ t^ mg huıcndr +ğrzumuz uğeuğ qşdşğnf! Uirmu uwihti t! Çuwj uwiışp sruwz uwi uh+ğrzndkrdzg vt nğ rğ ,uzğndkrdzg mg ezt! Muw zuşd ndğrb mtı sg nğ jşpuhubındkrdz mnvndu,z t! Usşğrmujr örzndnğg buı auduzuçuğ rğ ,ndzmrz ıum hrır vuxztğ Onğo (lnwıg^ şkt uz işdusnğk vglluğ^ uwl glluğ rğşz zsuz ihrıumusnğk!

Rzv nğ wu<nğeşj^ wuwızr t çnlnğrz! İşdusnğkzşğnd usçnp< ub.uğa sg nı=r muzüzşjud zu. Srzruynlrir^ uhu srdi =upu=zşğndz^ uhu srdi şğmrğzşğndz st<^ işdusnğkşğndz srujuz uznzj euırz hubıhuz muzüznp ihrıumusnğkşğ^ çnpn=uğmndzşğg imiuz jnwjşğ gzşl nd çnpn=şl jşpuhubındkşuz uwi öuğandğşlr uğuğ=rz ets! Çuwj uwi uzüus ul jnwjşğg endği şmuz rğşzj vuyşğtz^ imiuz euxzul iuiımndkşuz nd uh+ğrzr wuğqumndszşğnd^ =uzendszşğnd nd kuluzzşğnd huığndum!

Şkt öuğandğşlr t ışizşl nğ ihrıumusnğk niırmuz sg ,ndzmrz ıum uxu, t işdusnğk stmg nd .şpeusua m'gzt öuwz^ znwz=uz öuğandğşlr t ışizşl nğ usçn.zşğ uğuğ=rz aşı nğşdt muh vndzşjnp suğenj .uzndkzşğtz zşği mg .ndcşz^ mg .nğıumşz .uzndkzşğndz uhumrzşğg^ mg kuluzşz^ mg =uzeşz^ mg ünpzuz srlrnzudnğzşğnd uv=şğndz ux<şd! (lnwır ihuzndkşuz ets çnpn=g uğeuğ tğ uzıuğumnwi^ şd (lnwı rğ suanf euğqud jşpuhubındkşuz ets çnpn=r aşğni^ çuwj uirmu htı= t szuğ =upu=umğkndkşuz nd +ğtz=zşğnd iuasuzzşğndz st<! Şğç uwe iuasuzzşğtz uzerz m'uzjzr şd ousçuw mg çuzuw uzrb.uzndkrdzzşğnd nd fuwğuündkrdzzşğnd^ uwz uışz endği şmu, m'glluw zuşd rğ çndz zhuıumtz^ nğ uözrd zhuıum tğ!

Jşpuhubındkrdzg uaudnğ çuz t! N_v stmg ub.uğa mndüuw gzığşlnf rğ jşpg^ rğ snğkrz ünwzg^ rğ auwğşzr=g^ rğ uöündkrdzg! Suwğ Çzndkrdzz t nğ m'gzt uwe gzığndkrdzg^ iumuwz uwe gzşlnd gzkuj=rz mg huıüust nğ suğerm^ rzv jşpr mus uöündkşuz ul huımuzrz^ snğkr rzv ünwz ul ndzşzuz^ rğuğnd auduiuğ şz şd nv stmg rğudndz= ndzr uzışişlnd uwe auduiuğndkrdzg nd suğenj sr<şd işğsuzşlnd uzauduiuğndkşuz nd .ığumuzndkşuz işğsşğ!

Suğemndkrdzg juduıuz< bğ<uzr sg st<tz m'uzjzr! Usşğrmujr niırmuzg lud m'gztğ şkt rğ ,ndzmrz ıum uxztğ ?nğnzu cuağg nd bzvuaşpq gztğ uwe huındauig!

Şkt mğzuğ!


Lrçuzuzşuz şd sr<uöüuwrz +ğuürğ - wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz

*ĞNDUZ AŞI - 35

UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF-JUDŞĞNF

Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ


11-12 Յունիս գիշերէն մինչեւ լուսցող առաւօտ եւ շարունակուելով մինչեւ այսօր առաւօտեան կանուխ ժամերը, Լիբանան ապրեցաւ իր պատմութեան մէջ աննախընթաց ողբերգական ժամեր: Ի տես ամերիկեան տոլարին դիմաց լիբանանեան դրամանիշին խելացնոր անկումին՝ որ հասաւ մինչեւ 7,000 լիբ. ոսկիի շեմը սեւ շուկայի վրայ, զայրացած ու սովեալ քաղաքացիները՝ նեցուկովը «17 Հոկտեմբեր 2019-ի Յեղափոխութեան» հոծաթիւ զանգուածներուն, բուռն բախումներ ունեցան ապահովական ուժերուն եւ բանակի ջոկատներուն հետ: Անոնք փակեցին բազմաթիւ մայրուղիներ՝ այրելով անիւներ, քանդեցին ու հրկիզեցին Պէյրութի եւ զանազան քաղաքներու մէջ տասնեակներով դրամատուներ, առեւտրական հաստատութիւններ եւ խանութներ, որոնցմէ շատերը արդէն չէին գործեր երկար ատենէ ի վեր, պահանջելով կառավարութեան ու երկրի դրամատան կառավարիչին անյապաղ հրաժարումը: Եւ այս բոլորը՝ առանց դոյզն յուսատու արդիւնք բերելու ծայր աստիճան թշուառ եւ աղքատ քաղաքացիին, որովհետեւ ո՛չ կառավարութիւնը եւ ո՛չ ալ տոլարի «մաֆիոզները» յայտնեցին պատրաստակամութիւն՝ հրաժարելու իրենց յետոյքներnւն փակցուցած շահաբեր ու իւղալի աթոռներէն: Միակ անյո՜յս յոյսը, զոր յայտնեց կառավարութիւնը այն էր, որ յառաջիկայ 1 Յուլիսէն սկսեալ Պէյրութի միջազգային օդակայանը պիտի բացուի զբօսաշրջիկներու առջեւ, որոնց «շնորհի՜ւ միայն պիտի սկսի տոլարը մուտք գործել Լիբանան »՝ թեթեւցնելու համար տնտեսական ծանր վիճակը:      

Քաղաքականութեան թունալից ձանձրոյթէն պահ մը ձերբազատ՝ դէպի գրականութեան համամարդկային ափունք անցնելով, այսօր՝ 13 Յունիսին, խորհրդահայ մեծատաղանդ արձակագիրներէն Ակսէլ Բակունց (Ալեքսանդր Ստեփանի Թեւոսեան՝ բուն անունով, Գորիս, 13 Յունիս 1899 – Երեւան, զոհ-նահատակ, 8 Յուլիս 1937) պիտի դառնար 121 տարեկան:

Ակսէլ Բակունցի անունն ու գործը ներկայացնելու համար առաջին իսկ վայրկեանին, մեր սեւեռակէտը կ'ուղղուի 30-ական թուականներ, մասնաւորապէս 1936-1938 տարիներուն ստալինեան հալածանքներու, անհատի պաշտամունքի եւ աջ ու ահեակ գործադրուող անողոք գնդակահարումներու եւ սպանութեանց  ժամանակաշրջանը, որուն առաջին սեւ էջը  բացուեցաւ 9 Յուլիս 1936-ին, Հայաստանի Կեդրnնական Կnմիտէի (Կենտկոմ) յատենի Ա. քարտուղար, 35-ամեայ Աղասի Խանջեանի Թիֆլիսի մէջ խորհրդաւոր ձեւով սպանութեամբ: Մէկ ամիս ետք՝ 11 Օգոստոսին, շատերու հետ Բակունց եւս կը ձերբակալուի ու տարի մը չանցած կը գնդակահարուի արիւնռուշտ Պերիայի հրահանգով:

Խանջեանի սպանութիւնը սանդարամետեան արիւնախում արհաւիրքը բացաւ Ստալին-Պերիա երկեակին եղեռնագործութեանց, որոնց անմեղ զոհերէն եղան Ակսէլ Բակունցի առընթեր՝ Եղիշէ Չարենց, Վահան Թոթովենց, Նելսոն Ստեփանեան, այդ չարագործ երկեակին սին ու անհիմն ամբաստանութիւններով ի՜բր թէ «ազգայնական ոգիով սնանող» բազմաթիւ խորհրդահայ մտաւորականներ, արուեստագէտներ, մշակութային գործիչներ:

Արդարեւ, շատ է գրուած Չարենց-Բակունց մտերմութեան մասին: 1920-ական թուականներու կէսէն իսկ առաջ, Չարենց արդէն անուանի բանաստեղծ էր ու երկերու հեղինակ, իսկ Բակունց, 1911-ին «Աղբիւր» ամսագիրին մէջ «Յիմար Մարդը» խորագրեալ գրական մկրտութիւնն աւետող իր անդրանիկ գործին՝ հեքիաթին հրատարակութենէն ետք, ահա 1924-1925 տարիներուն ալ «Մեր Գիւղերում», «Գաւառական Նամականի» եւ «Նամակներ Գիւղից» ակնարկներու շարքին լոյս ընծայմամբ, տակաւ կը դառնար ծանօթ եւ սիրուած անուն մը ընթերցողին մօտ: Խարքովի մէջ ուսանողական կեանքի աւարտէն ետք վերադառնալով ծննդավայր Գորիս՝ ան եռանդուն աշխատեցաւ լոյսի բարիքին ընծայելու իր «Մթնաձոր» պատմուածքներու ժողովածոն (ուր տեղ գտած են «Ալպիական Մանուշակ»ը, «Միրհաւ»ը, «Խոնարհ Աղջիկը» եւ շատ ուրիշներ), 1927-ին, զոր ջերմօրէն ողջունելով ու զայն խրախուսելով՝ Չարենց պիտի գրէր հետեւեալ քառատողը.-

Քո «Մթնաձոր»ում թախիծ է ծորում

Եւ կարօտ մանկութ հարազատ ձորի,

Աշխատիր սակայն, որ այդ մութ ձորում

Քո պայծառ ուղին անդարձ չկորի:

Չարենց ու Բակունց ծանօթացած էին իրարու 1926-ին: Առաջինը նոր էր վերադարձած արտասահմանեան իր շրջագայութենէն ու հիմնած «Նոյեմբեր» միութիւնը՝ ի հակադրութիւն Նաիրի Զարեանի եւ Ազատ Վշտունիի հիմնած «Պրոլետարական Գրողների Ասոցիացիա»ի: Ակսէլ Բակունց Գորիսէն գալով Երեւան, կը միանար Չարենցի «Նոյեմբեր»ին, որուն կազմին միացան նաեւ Գուրգէն Մահարի, Մկրտիչ Արմէն, Գեղամ Սարեան եւ ուրիշներ: Այստեղէն սաղմնաւորուիլ սկսած էին Չարենցի դէմ Զարեանի եւ անոր խմբակին խաչակրական հալածանքները, բուռն ամբաստանութիւնները, որոնք 30-ականներու կէսերուն յանգեցան Գրողներու Միութենէն Չարենցի անարդարօրէն վտարումին ու բանտարկութեան...:

Յետագային, հակառակ Բակունցի ալ հանդէպ ունեցած որոշ յուսախաբութեան, Չարենց 1936-ի 14 Հոկտեմբերին, բանտին մէջ գրեց Ակսէլ Բակունցին ձօնուած իր հետեւեալ բանաստեղծութիւնը, որ տասնամեակներ պահուելէ ու անտիպ մնալէ ետք, 2007-ին անցաւ ու ամփոփուեցաւ Երեւանի մէջ լոյս տեսած եղերաբախտ քերթողին «Վերջին Խօսք» խորագրեալ հատորին մէջ.-        

... Ե՛ւ բառերի համար քո մարմարեայ,

Հնամենի, բուրեան, որպէս մեր հին

Քարաքանդակ անդուռ  մատուռների

Անջնջելի գրերն հնադարեան,-

Եւ միւռոնի նման սրբազնագոյն

Քո երկերի մաքուր սկիհներում պահուած՝

Խորհուրդների համար մշտահմայ,

Որպէս խորհուրդը մեր նաիրական ոգու,-

Քո «Միրհաւ»ի համար – եւ լուսեղէն

Արփենիկի յուշով սրբագործուած յաւէտ

«Ալպիական ծաղկի» այն բուրաւէտ,

Որ բուրելու է յա՛ր աննիւթեղէն,-

Եւ վերջապէս քո վեհ, հերոսական

«Սերմնացան»ի համար, որ ձեռքերով վսեմ

Սեւ ցելերի վրայ մեր գոյութեան այս սեւ,

Շաղում  է շողք ու սերմ անանձնական,-

Այս ամէնի համար, - եւ «Ծիրանի»

Հազարամեայ փողի՛ համար քո այն,

Որ դարերո՜վ տենչած խաղաղութեան

Երգն է հնչում,- եւ մեր ժողովուրդը քանի

Ունի գէթ ափ մի հող արեգակի ներքոյ՝

Հնչելու են երգեր եղբայրական,-

Այս ամէնի համար, օ՜, խեղճ իմ բարեկամ

Ես քեզ օրհնում եմ արդ իմ անաղարտ երգով...

Այս ամէնի համար,- եւ քո եղերական

Տառապանքի համար, որ արդ կրկին

Վեհութիւն է խառնում քո անաղարտ երգին –

Ես քեզ պարզում եմ ձեռք եղբայրական...

Եւ ներբողում եմ քեզ ահա կրկին անեղծ

Իմ շուրթերով, ինչպէս օրեր առաջ,-

Երբ դեռ դու ա՛յր էիր մի անարատ,

Եւ ես ընկերն էի քո բանաստեղծ...

Հազիւ 38 գարուններու մէջ ընձիւղած քանքարափայլ գրական տաղանդը Բակունցի, ատակ եղաւ զինք պարագրկելու ոչ միայն խորհրդահայ արձակի վարպետներու ցանկին, այլ զինք հռչակելու գրական դպրոց մը այդ սեռին մէջ:

«Մթնաձոր»ի հրատարակուած տարին՝1927-ին, լոյս տեսաւ «Յովնաթան Մարչ» իր երգիծական վիպակը, որուն մէջ ան անողոքաբար կը ձաղկէ ազգային ռոմանթիզմի պատրանքները: Հինգ տարի ետք՝ «Խաչատուր Աբովեանի «Անյայտ Բացայայտումը» բանասիրական աշխատութիւնը: 1933-ին՝ աշխատաւոր մարդուն բարձր արժանիքները գեղարուեստական անկրկնելի վարպետութեամբ մը հիւսող եւ իր գլուխ-գործոցը համարուող «Սեւ Ցելերի Սերմնացանը»  պատմուածքներու ժողովածոն (ներառելով «Նամակ Ռուսաց Թագաւորին», «Սպիտակ Ձին», «Բրուտի Տղան», «Սեւ Ցելերի Սերմնացանը» եւ ուրիշներ), որուն երկու տարի ետք յաջորդեցին «Անձրեւը» ակնարկներու ժողովածոյին, «Եղբայրութեան Ընկուզենիները» գիրքին եւ «Կեորես» երգիծական վիպակին հրատարակութիւնները:

Իր թարգմանական վաստակին կը միանայ Նիքոլայ Կոկոլի «Տարաս Բուլբա»ն (1934): Ուշագրաւ է աշխարհաբարի վերածած միջնադարեան առակներու իր «Աղուէսագիրք» հաւաքածոն: Անաւարտ են «Կարմրաքար» վէպն ու «Խաչատուր Աբովեան» կենսագրական վէպին հատուածները: Ընդգծելի է՝ իբրեւ նաեւ բեմագիր, ազգային կինոյի զարգացման մէջ իր մեծ նեդրումն ու աւանդը:

Իր «Ինքնակենսագրութիւն»  խորագրեալ ամփոփ գրութեան մէջ Բակունց կ'ըսէ, թէ «իր ծնողները ունեցել են ե՛ւ հող, ե՛ւ հարստութիւն...», բայց ինք չէ տեսած ո՛չ այդ հողը, ո՛չ ալ այդ հարստութիւնը: Ինք կը յիշէ «մի զարհուրելի չքաւորութիւն, մի տուն՝ լիքը մանուկներ, եւ այդ գաւառական քաղաքում, որտեղ հասարակական դիրքը որոշում էին կուպեցի արշինը եւ չինովնիկի չինը»:

Հայրենի Հողին ու գիւղին, բնութեան անզուգական երգիչն է Ակսէլ Բակունց: Իր հարուստ գրականութեան մէջ կը գլգլայ մանաւանդ Կոմիտասեան երաժշտութիւնը, որուն Երգով ծարաւի Գորիսի հայութիւնը մասնաւորապէս, Հայաստանի եւ բովանդակ հայութիւնը ընդհանրապէս, այսօր նորէն կը յիշեն իրենց երախտաշատ զաւակը. իսկ գորիսցիք երկիւղածութեամբ ծաղիկներ կը խոնարհեն մեծ գրողին  յուշարձանին առջեւ:    

«ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ

dzaghig2004@yahoo.com