ՆՈՐ
ԼՈՒՐԵՐ    ՅՈՒՇԱՏԵՏՐ     ԳԻՐՔԵՐ   ԱՐԽԻՒ   ՄԵՐ ՄԱՍԻՆ     ՆԱՄԱԿ ԽՄԲԱԳՐՈՒԹԵԱՆ  
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail
80. Տարի

ԳԻՐՔ

ԱՐԽԻՒ - 13 ՄԱՅԻՍ 2020 © NorMARMARA 2001 - 2020
Share on Facebook Share on Twitter Share via e-mail

    Ausuwzuhuımşğ


55 ZNĞ SŞXŞULZŞĞ


Kndğ=rnw Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğndkrdzg şğtm rğrmndz ul aupnğeşj fşğ<rz 24 cusşğnd ındşulzşğg^ giı nğnzj sşxşulzşğndz krdg şpu, tğ 53! Zu.nğe +ğ uwi krdg 55 tğ! Suaujnpzşğnd krdg^ nğ=uz ul judulr glluw^ şkt çupeuındr uğıuiuasuzşuz şğmrğzşğt auiznp lndğşğnd aşı^ s.rkuğumuz t nğnfaşışd mg hıgımr wuğuçşğuçuğ ju, sumuğeumr fğuw! Çuwj şğtmnduz ındşulzşğndz st< uzu.nğc mtı sg muğ! Znğ uğquzuüğndu, arduzezşğndz krdg^ nğ zu.nğe +ğ 1$119 tğ^ şğtm çuğqğuju, tğ 1$704r! R#zv huıuau, tğ nğ uwi krdg uwi=uz çuğqğuju, tğ yn.uzum udşlr ju, r<zşlnd!

Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğ (uağtıırz Ü+ou sıuanürv vüıud uwi çuğqğujndsg^ uz Kfrkkgğ-r rğ t<rz fğuw üğşj nğ uwi çuğqğujndsg zu.uışişlr nd auimzulr t! Rğ muğürz uz lud lndğ sg aupnğeşj nd giud nğ Kndğ=rnw st< uğquzuüğndu, huıuauğzşğndz 70 ınmnig çcbmndu, tğ! Uirmu ndğu.uxrk ausşsuındkrdz sgz tğ!

Juğe suauju,zşğnd krdg şğtm auiu, şpud 3$894-r! Çcbmndu, arduzezşğndz krdz ul lud t^ 3$109!


?UPU?ZŞĞND UZNDZ VMUW

Ustz rğrmndz Zu.uğuğndkrdzg mg aupnğet suauju,zşğndz^ znğ fuğumndu,zşğndz^ çcbmndu,zşğndz^ .ıujşul euğsuznds ışiznpzşğndz krdşğg^ çuwj =upu=r uzndz vr ığndrğ^ cnpnfndğeg vr ürışğ kt uwi huıuauğzşğndz =uzrz n#ğ =upu=rz st< huıuau, t! Mg kndr kt Zu.uğuğndkrdzg rğ huıouxzşğg ndzr uwi mtıg ,u,ndm huaşlnd ausuğ^ çuwj ecnduğ vt şzkueğşl nğ Rikuzhndlg juzmrz ustztz fşğg mg üızndr!


YNPNJ ŞLLŞLND İUASUZUYUMNDS^ NV KT UĞÜŞL?

*eşğg ıu=juz^ usuxzuwrz şpuzumg rz=örz= wuwızr euğqzşl imiud nd uirmu auduzuçuğ nğnb vuynf ndzr rğ c.ıumuz uöeşjndkrdzg^ =uzr nğ uwi üşpşjrm +enf suğenj ausuğ erdğrz vt ındzg ziırl! Srzveşx rb.uzndkrdzzşğg ustz +ğ mg mğmzşz$ {Şkt iırhnpumuz huıoux sg vndzr=^ ynpnj sr şllt=´! Çuwj ynpnj şllnpzşğg buı şz şd fiıuauçuğ uznzjst =rvşğ sruwz iırhnpumuz huıoux ndzrz ynpnj şllşlnd ausuğ!

Şğmrğg mg huığuiındr wuxu<rmuw Buçuk^ Mrğumr^ Şğmndbuçkr nd Şğş=buçkr vnği +ğşğnd ynpnj şllşlnd uğüşl=rz! Çuwj ani mğzuz= uzeğueuxzul nğ i.ul m'gzşz= şğç mg ünğ,u,şz= {ynpnj şllşlnd uğüşl=´ çujuığndkrdzg^ nğnfaşışd şpu,g uğüşl= vt^ uwl iuasuzuyumnds t! Uwluhti r#zvhti çuj m'glluwrz uxşdındğr mşeğnzzşğg mus yndxşğg mus suğ=tkzşğg^ ndğ suğerm mğzuz şğkul huwsuzud nğ gzığşz usşzus+ırm suğ=tkzşğg!

Auğjz uwz t nğ buışğ uwi iuasuzuyumndsg mg buauünğ,şz! Sruwz üşpşjrm +eg fuwşlşlnd ausuğ vt nğ suğerm endği m'şlltrz nd öuzj m'uxztrz gzmşğuwrz çujndkrdz huaşlnd muznzg! Uxşdındğr mşeğnzzşğnd çujndsz ul huıoux euğqud nğ cnpnfndğeg .onpndszşğ rğumuzujzt nd hnvşğ muöst uxşdındğr mşeğnzzşğnd exzşğndz ux<şd!

Uxşdındğr mşeğnzzşğ sızşlnd nd anzmt üzndszşğ gzşlnd .riı huwsuzzşğ muz şd aşıu=ğ=ğumuz t nğ cnpnfndğeg uv= m'uxzt uwe ,uzğ huwsuzzşğg nd muğür mg ihuit zşği sızşlnd ausuğ! Aupnğendşjud nğ Zu.uüua Tğınpuzz ul ecüna szuju, t Uxşındğr mşeğnzzşğnd st< iışp,ndu, .onpndsşğtz nd öündbndkşuz ağudrğu, t cnpnfndğeg^ wuwızşlnf nğ şkt uwihti buğndzumndr^ udşlr .riı sr<njzşğ qşx= m'uxzndrz!

Ethr udşlr .riı sr<njzşğn#d hrır şğkuz=^ kt huwsuzzşğg aşıöaşıt hrır mumndpzuz^ hrır ışizşz=!

Srbı lud lndğşğnd ihuindsnf%

X$


AĞUZE IRZ?R EUIUFUĞNDKŞUZ

 WU>NĞE ZRİIG% 7 WNDLRİRZ

{Um+i´ buçukukşğkr .sçuürğ Ağuze Irz=r ihuzndkşuz uxzvndkşusç euıumuz zriışğg mg buğndzumndrz! Gzeauzndğ uxsusç 76 usçuiıuzşulzşğ muz sşpueğumuz kpku,ğuğrz st<! Vnği anür qşğçumulndu, t^ ıuizşğş=g yu.ndiır st< şz! Qşğçumulndu, mg szuz Ulr (nduk Şglsuötğ şd Ğusuöuz U=şndğt=^ Sndauğğts Itsrğ=ult şd Tğouz Mrdz!

Şğtmnduw euıumuz zriır gzkuj=rz sşpueğşulzşğ Tğouz Mrdz şd Sndauğğts Itsrğ=ult rğşzj çuzıuğmndkşuz fuwğtz ausujuzjnf muhndşjuz nd huıui.uzşjrz yuiıuçuzzşğnd şd euıudnğr auğjndszşğndz! Euıuğuzg huauz<şj nğ rğuduhua suğsrzzşğg buğndzumşz ub.uıuz=g yu.ndiır st< üızndnp sşpueğşulzşğg üızşlnd şd qşğçumulşlnd ndppndkşusç!


AUWUİIUZJRZŞĞND

ZNĞ :NDSÇG HRIR FŞĞUEUXZUW

20 SUWRİRZ


Auwuiıuzjrzşğnd fşğueuğqr ktsuz s+ıudnğuhti usrit r fşğ +ğumuğür fğuw t nd ünğ,uğuğ Üuürm Sndbşpşuz mg ausumuğüt uznzj fşğueuğqr ausuğ muösumşğhvumuz çnlnğ auğjşğg^ yuiıukpkuwrz qşdumşğhndkrdzzşğg^ Auwuiıuzr nd Kndğ=rnw hşındkrdzzşğnd huımuz suğsrzzşğnd aşı aupnğeumjndkrdzg^ şdlz! Uwi+ğ uxınd .+işjuz= Hğ$ Sndbşpşuzr aşı^ nğ ışpşmujndj nğ juzmşğg usçnp<uju, şz^ hrır fşğueuxzuz 191 uzqşğ şd fşğueuğqg hrır muösumşğhndr uxznduöz 7 +k+hrdizşğnf! Şkt fşğ<rz huandz znğ .zerğ sg vglluw^ nğhti fşğ<zumuz kndumuz^ ,ğuüğndu, t 20 Suwrirz muösumşğhşl fşğueuğqg! Auwuiıuzjrzşğ arsu oushğndmzşğg muös nd huığuiı froumr st< mg ihuişz fşğueuğqr +ğnduz% srbı aupnğeumjndkşuz st< szulnf Hğ$ Sndbşpşuzr aşı!


YNDKRZR ÇUZÇŞĞZ ND UZNĞ MRZZ

 UL FUĞUMNDU; ŞZ ?NĞNZUWTZ

Xndiuiıuzr hşıumuz uduüuzrtz zşği mg buğndzumndrz ?nğnzuwt fuğumndşlnd eth=şğg! Fuğvuhşı Srbndikrztz^ ?upu=ubrzndkşuz nd Sbumnwkr Zu.uğuğzşğtz şı=^ uwcs fuğumndu, şz znğ ets=şğ! Yndkrzr çuzçşğ Isrkğr Yti=nfr nd uznğ mzn< s+ı şdi fuğumg auiıuındu, t şd şğmnd=z ul arduzeuznjrz st< mg euğsuzndrz! Mzn< froumg udşlr kşkşd t Yti=nfr çupeuısusç! Fuğvuhşı Srbndikrz 30 Uhğrltz r fşğ arduzeuznjr st< t^ çcrbmzşğ mg zbşz nğ Fuğvuhşır uxnp<umuz froumr st< çuğşludnds muw!


ŞĞŞDUZ-RİKUZHNDL-ŞĞŞDUZ KXRV?% 18 SUWRİRZ


Ausujuzjr fğuw ağuıuğumndu, fşğ<rz lndğşğtz ışpşmujuz= nğ wuxu<rmuw Şğmndbuçkr^ 18 Suwrirz Şğşduz-Rikuzhndl-Şğşduz kxrv= sg hrır muösumşğht Şğşduztz sruwz kğ=uahuıum ousçnğezşğg Rikuzhndl çşğşlnd şd Rikuzhndltz sruwz Auwuiıuzuahuıum ousçnğezşğg anz ıuzşlnd ausuğ! Fşğueuxzul yuyu=np auwuiıuzjrzşğg ınsium üzşlnf^ şkt rğşzj uzqzuüğr cusmtıg lğuju, t^ +eumuwuzrz st< ındüuz=g fouğşlnf şd mus şğmğtz {aşxujndşlnf´ hrır muğşzuz fşğueuxzul Auwuiıuz!

Iumudrz wiıum vt obendu, kt nğ=u#z hrır glluw fşğueuğqnpzşğnd krdg!


?NĞNZUWTZ SUAUJU; T USŞĞRMUAUW

ŞĞUCRBI XNHTĞK UĞİTZ UİLUZŞUZG


Srujşul Zuauzüzşğnd st< ?nğnzuwr aşışduz=nf rğ suamuzujndz mz=u, t usşğrmuauw şğucrbı Xnhtğk Uiluzşuzg^ nğ wuwızr tğ {Hnhr ltwz´ ,u,muzndznf!

Buı auduzumuz t^ nğ Xnhtğk Uiluzşuz m'uhğtğ sşmndiuju, mşuz= sg şd fşğ<rz ıuğrzşğndz uxzvndkrdz vndztğ ışpr auwmumuz ausuwz=rz aşı! Uiluzşuzr suanduz lndğg ündcşj zuşd usşğrmujr wuwızr mrkuxuauğ Ul Ir Srnuluz! Uz zuşd wuwızşj kt auzündjşulg rğ irğşlr ndindjrvz tğ^ nğndz zşğeğndsg sş, şpu, t Usşğrmuwr şğucbıumuz bğ<uzumzşğndz st<!

Mg zbndr zuşd^ nğ auzündjşulg 78 ıuğşmuz tğ!


SUAUJU; T ZU:UĞUĞ KNĞNİŞUZR

 :NĞAĞEUMUZG


Suauju, t Auwuiıuzr Uxnp<uhuandkşuz Zu.uğuğ Uğitz Knğnişuzr .nğağeumuzg% Ünauğ Yuzuoşuzg! Uwi suirz wuwızşj Ünauğ Yuzuoşuzr usndirzg% Fuğndcuz Suğıuzşuz^ üğuxnds gzşlnf Ersuışığ-r rğ t<rz fğuw! {;uzğ arduzendkşztz şı= uwi+ğ Ünauği aşxujud sşöst% anürrz st< lşjndz uzmuıuğ şğuöuz=zşğ´^ üğşj usndirzg!


Lrçuzuzşuz şd sr<uöüuwrz +ğuürğ - wuındm {Suğsuğu´ +ğukşğkrz

*ĞNDUZ AŞI - 23

UB:UĞAG ŞD SŞZ?% SŞĞ ÇUÖNDS ANÜŞĞNF-JUDŞĞNF

Üğşj WUMNÇ IRDZŞUWŞUZ


Քորոնայի երկրորդ եւ վտանգաւոր ալիքի հաւանական վերադարձի շօշափելի հիմքերու լոյսին տակ, այսօր՝ Չորեքշաբթի երեկոյեան ժամը 7:00-էն սկսեալ եւ մինչեւ յառաջիկայ Երկուշաբթի առաւօտ, ամբողջ 4 օր, Լիբանանի կառավարութեան որոշումով երկրի ամբողջ տարածքին կը հաստատուի շրջագայութեան խիստ արգելք եւ արտակարգ դրութեան վերադարձ: Այս որոշումը տրուեցաւ վարչապետ Հասսան Տիապի  կառավարութեան կողմէ, երբ անցած 4 օրերուն համաճարակով վարակուածներու թիւը անակնկալ մագլցում արձանագրեց՝ ընդհանուր թիւը բարձրացնելով 870-ի, մահացածներուն թիւը՝ 26-ի, այսօր առաւօտեան ժամը 8:00-ի դրութեամբ: Վարակուածներու շարքին կան 20-է աւելի զինուորականներ, փաստաբաններ: Շրջագայութեան արգելքի  յառաջիկայ 4 օրերու ընթացքին, առողջապահութեան նախարարութիւնը պիտի ձեռնարկէ Քորոնայի քննութիւններու լայնածիր արշաւի՝ երկրի զանազան շրջաններու մէջ, նոյնիսկ կղզիացնելով կարգ մը շրջաններ երկրի միւս քաղաքներէն:   

Երկրին դիմագրաւած ելեւմտական-տնտեսական ծանր իրավիճակը, ժամէ-ժամ արձանագրուող աներեւակայելի եւ անհակակշռելի սղաճը սննդեղէնի եւ ամէն տեսակ արտադրանքներու վրայ, տոլարին շարունակուող բարձրացումը սեւ շուկայի մէջ, միջազգային դրամական ֆոնտի պատասխանատուներուն հետ կառավարութեան այսօր դիմագրաւելիք դժուարին բանակցութիւնները, կեղծուած նաւթի, ալիւրի եւ այլ ապրանքներու մաքսանենգումը դէպի Սուրիա եւ դեռ շատ մտալլկիչ զարգացումներ կարծէք բաւարար չըլլային, երբ այս շաբաթասկիզբին քաղաքական բեմը շիկացաւ եւ ներկայ կառավարութեան կազմէն ներս գործող քրիստոնեայ քաղաքական երկու ղեկավար դէմքերու՝ Սլէյման Ֆրենժիէի (Սուրիոյ նախագահ Պէշար Էսատի վաղեմի դաշնակից եւ մտերիմ բարեկամ, 2022-ին տեղի ունենալիք Լիբանանի նախագահական ընտրութիւններու առաջնակարգ թեկնածու) եւ նախկին արտաքին գործոց նախարար Ժպրան Պասիլի (հանրապետութեան նախագահին փեսան, որ նաեւ բուռն յաւակնորդ մըն է Լիբանանի 2022-ի նախագահական աթոռին համար) միջեւ ծայր առին բուռն բանակռիւ եւ փոխադարձ ծանր ամբաստանութիւններ: Այս սուր բանակռիւին մէջ Ֆրենժիէ ներքաշեց նաեւ հանրապետութեան նախագահ Միշել Աունը, բանալով վերջինին հետ կապուած 1989-ի Լիբանանի արիւնալի ժամանակաշրջանի թղթածրարը...:

Լիբանանեան այս ցաւալի համայնապատկերին մէջ, երբ երկիրը կը գտնուի մահամերձ վիճակի մէջ, շատերու կարծիքով արդէն քայքայուած ու փլուզած՝ բոլոր ոլորտներէ ներս, մեր միտքի դաշտին կու գայ ֆրանսացի անուանի վիպագիր ու պատմուածագիր Ալֆոնս Տօտէի «Տոֆէնին Մահը» (“The Death Of The Dauphin”) խորագրեալ կարճ պատմուածքը՝ հոնկէ հանգիտութիւններ արտահանելով Լիբանանի ներկայ ծանր իրավիճակին կապուած:

180 տարի առաջ այսօրուան պէս՝ 13 Մայիս 1840-ին է ծնած Ալֆոնս Տօտէ, (Alphonse Daudet, 1840-1897), Ֆրանսայի հարաւը գտնուող Նիմ քաղաքը: Ֆրանսական գրականութեան մէջ, մասնաւորապէս կարճ պատմուածքներու եւ վիպական սեռի կարկառուն ներկայացուցիչներէն մին, առանց մտահան ընելու իր գրադատական արժէքաւոր էջերն ու թատերախաղերը, որոնք գրեթէ միաժամանակ հրապարակ իջան Էմիլ Զոլայի, Սթեֆըն Մալարմէի, Փօլ Վերլէնի, Անաթոլ Ֆրանսի, Ֆրանսուա Քոփփէի նման ժամանակակից ականաւոր դէմքերու գործերուն հետ:

Պատմուածքին նիւթը: Մահամերձ է փոքրիկ Տոֆէն, եւ իբրեւ պալատականի զաւակ, բնականաբար իրարանցում ստեղծած է արքունիքէն ներս սպասուհիներու մօտ, պալատական շրջանակին մէջ: Փոքրիկին դաստիարակը, ախոռապետը եւ բոլորը կը սպասեն բժշկական մեծ ժողովի որոշումին, իմանալու ճակատագիրը հիւանդին, որուն առջեւէն կ'անցնին-կ'երթան խոհարարի օգնականները, առանց կարենալ իսկ բարեւելու: Ախոռապետը հեթանոսի մը պէս կը հայհոյէ, դաստիարակը տողեր կ'արտասանէ հին հռոմէացի նշանաւոր բանաստեղծ, հռոմէական գրականութեան »Ոսկեդար»ի ներկայացուցիչ Հորէթիըսէն (Quintus Horatius Flaccus), միաժամանակ ախոռին կողմէն կը լսուի երկա՜ր, ողբագի՜ն վրնջիւնը փոքրիկ Տոֆէնի ձիուն:

Հապա ի՞նչ ըսել թագաւորին մասին, որ միս-մինակ նստած է դղեակին ծայրը գտնուող առանձնասենեակին մէջ, վասնզի նորին վեհափառութիւնը չ'ուզեր տեսնուիլ ուրիշներուն եւ ցոյց տալ իր արցունքները: Մինչ փոքրիկ Տոֆէն բարձին վրայ նստած, իր գեղեցիկ դէմքով, այլեւ արտասուաթուրմ աչքերով ամէնուն առջեւ բարձրաձայն կու լայ, մերթ աչքերը փակ՝ կը հանգչի ժանեակներով զարդարուած իր անկողնին վրայ: Իր վրայ հսկողները կը կարծեն թէ ան կը քնանայ, սակայն ո՛չ, ան չի քնանար: Ան դառնալով դէպի իր մայրը եւ տեսնելով մօր լացը՝ կը հարցնէ լալուն պատճառը, ապա զարմացած կը պատասխանէ.

-Դուն իրա՞պէս կը հաւատաս թէ ես պիտի մեռնիմ ու ատո՞ր համար կու լաս:

Թագուհին՝ մայրը, կը ջանայ պատասխան գտնել, բայց անոր հեծկլտուքները կը խեղդեն ձայնը արցունքներու մէջ:

Եւ Տոֆէն, ի՜բր թէ փարատելու համար թագուհիին վիշտը՝ կ'ըսէ անոր.

-Կ'աղաչեմ, մի՛ լար, Տիկին թագուհի, դուն կը մոռնաս որ ես Տոֆէնն եմ. Տոֆէնները չե՛ն կրնար այսպէս մեռնիլ:

Ալֆոնս Տօտէ, սոյն պատմուածքին մէջ մէկ կողմէ վեր կ'առնէ մահէն չվախցող խիզախ փոքրիկին ամուր հաւատքը, ապա թագուհիին աննահանջ լացը, միւս կողմէ ալ չի կրնար թաքցնել նոյն փոքրիկին մէջ մահուան վախի ուրուականը, ի տես թագուհիին չդադրող լացին...:

Փոքրիկ Տոֆէն՝ ի՜բր թէ նուաճելու համար անխուսափելի իր մահը, կը հրամայէ որ 40 հատ շատ զօրաւոր ձիեր բերուին իր անկողնին շուրջ՝ զինք պաշտպանելու համար մահէն: Կը հրամայէ նաեւ, որ 100 մեծ թնդանօթներ, լուցկիները վառած, պատրաստ կազմով, զետեղուին արքունիքի պատուհաններուն տակ եւ գիշեր-ցերեկ սպասեն: Վա՜յ քեզի, մա՛հ, եթէ համարձակիս մօտենալ հիւանդ փոքրիկին...:

Գոհացում տալու համար արքայական մանուկին հուսկ փափաքին, թագուհին նշան մը կ'ընէ եւ մէկ վայրկեանէն միւսը խոշոր թնդանօթներու ճռնչիւնը կը լսուի արքունական բակին մէջ: Բարձրահասակ 40 զինուորներ կը շարուին սենեակին չորս կողմը՝ տապարներ ու գեղարդներ ձեռքերնին: Բոլորն ալ ծերունի զինուորներ են՝ ալեխառն պեխերով: Տոֆէն զանոնք տեսածին պէս կը սկսի ծափ զարնել: Իսկոյն ճանչնալով անոնցմէ մէկուն՝ Լորրէյնին, ձեռքի շարժումով զայն կը կանչէ: Լորրէյն կը մօտենայ դէպի Տոֆէնի անկողինը: Փոքրիկը սիրոյ արտայայտութիւններով կը դիմէ զինուորին, կը հրահանգէ որ ան մեծ դաշոյնով պահպանէ զինք եւ սպաննէ՛ մահը՝ եթէ մահը մօտենայ իրեն: Այս լսելուն պէս փոքրիկէն, Լորրէյնի աչքերէն երկու խոշոր կայլակներ կ'իյնան անոր պղնձագոյն դէմքն ի վար:

Նոյն վայրկեանին, մատրանապետը կը մօտենայ փոքրիկ Տոֆէնին եւ անոր ցոյց տալով Քրիստոսի խաչելութեան պատկերը՝ հետը կը խօսի ցած ձայնով: Տոֆէն՝ որ ուշի-ուշով եւ զարմանքով մտիկ կ'ընէր իր խօսակիցին, իսկոյն կ'ընդհատէ անոր խօսքը կ'ըսէ.

-Տէ՜ր աբբայ, ինծի ըսէ, իմ պզտիկ բարեկամս՝ Պէփօն, չի՞ կրնար իմ տեղս մեռնիլ՝ եթէ ես իրեն շատ դրամ տամ:

Յիրաւի, ամբողջ սա՛ մէկ նախադասութեան մէջ է խտացուցած Ալֆոնս Տօտէ հարուստ մարդու աշխարհընկալումը անցաւոր աշխարհիս մէջ, ցոյց տալով որ միլիառաւոր դրամներն իսկ անկարող են մարդուն պատրանքը փոխել յոյսի, երբ հոգէառ մահը ա՛լ մօտեցած է մարդուն մահուան սնարին...:

Մատրանապետըկը շարունակէ խօսիլ ցած ձայնով, եւ փոքրիկ Տոֆէնին յուսահատ արտայայտութենէն յստակ կ'երեւի, որ ան աւելի ու աւելի կը զարմանայ: Երբ մատրանապետը կ'աւարտէ խօսքը, Տոֆէն  հառաչանքի մը մէջէն ի վերջոյ կ'արտայայտուի ըսելով, որ անոր պատմածները շատ տխուր բաներ են: Տոֆէն՝ առանց ինքզինք կարենալ համոզելու ներկայ պահի դառն իրականութիւնը, աբբային կ'ըսէ.

-Վերը, աստղերու դրախտավայրին մէջ, ես դա՛րձեալ Տոֆէն պիտի ըլլամ. գիտեմ որ բարի Աստուածը իմ ազգականս է եւ Ան անշուշտ պիտի չթերանայ իմ ընկերական բա՜րձր դիրքիս վայել՝ վարժուիլ ինծի:

Տեսէ՛ք հարուստ պալատականի, արքունական մարդու ճղճիմ հոգեբանութիւնը, զոր հմտօրէն ցոյց կու տայ վիպագիր Ալֆոնս Տօտէ՝  «ընկերական բարձր դիրքի վայել» մէկ նախադասութեամբ, երբ դրախտի մէջ, Աստուծոյ քով, Աստուծմէ բացի ի՜նչ բարձր դիրք եւ բարձր տիտղոս...

Ու այստեղ չ'աւարտիր Տոֆէնի երկնային երազը: Ան իր թագուհի մօր դառնալով կը խնդրէ որ իրեն բերէ իր ամենաճոխ հագուստները, ճերմակ բաճկոնակն ու թաւիշէ հողաթափերը, որպէսզի վայելո՜ւչ երեւայ հրեշտակներուն քով, եւ մանաւանդ՝ Տոֆէնի՛ հագուստով մտնէ դրախտ:

Ու երբ երրորդ անգամ մատրանապետը կը ծռի դէպի Տոֆէնը եւ անոր հետ կը խօսի ցած ձայնով, քարոզին կիսուն, արքայական մանուկը բարկութեամբ կ'ընդհատէ մատրանապետին խօսքը եւ կ'ըսէ.

-Ուրեմն, Տոֆէն ըլլալը բա՜ն մ'ըլլալ չէ:

Եւ մերժելով ուրիշ որեւէ խօսք մտիկ ընել, յուսահատ Տոֆէն կը դառնայ դէպի պատը եւ աղիողորմ կու լայ...:

*****

Ալֆոնս Տօտէի սոյն պատմուածքին մէջ, փոքրիկ Լիբանանը փոքրիկ Տոֆէն մըն է արդարեւ: Լիբանան հարուստ ե՛ւ աղքատ միանգամայն: Հարուստ՝ իր պալատականներով (միլիառաւոր տոլարներու վրայ նստող նախագահներ, նախարարներ, երեսփոխաններ, պետութեան եկամտաբեր աղբիւրներու վրայ նստած հարստահարիչ իշխանաւորներ), որոնք «կու լան» մեռնող Տոֆէնի (իմա՝ Լիբանանի) վրայ. աղքատ՝ արքունիքէն դուրս ապրող եւ պալատականներէն անտեսուած ժողովուրդով (այս պարագային՝ Լիբանանի ժողովուրդով), որ կը տուայտի սովէ ու յետին ծայր աղքատութենէ, եւ որուն ծովածաւալ անէծքները, հայհոյանքները երկրին հարստութիւնները թալանած իշխանաւորներուն դէմ կը խլացնեն անոնց ականջները...:

«Տոֆէնին Մահը» պատմուածքը հանգիտութիւնն է Լիբանանի մահուան, անոր բազմատառապ ժողովուրդին: Լիբանա՜ն, որ այսօր աշխարհի ամենաշատ պարտքը ունեցող երկիրներու երկրորդ դիրքը կը գրաւէ ՄԱԿի ցուցակին մէջ:

Տոֆէն ըլլալ եւ Լիբանանի փոլիթիքոսներուն չնմանի՞լ, կամ լիբանանցի ղեկավար փոլիթիքոս  ըլլալ եւ Տոֆէնի չնմանի՞լ՝ անիրատեսական է, նմանիլ է ջայլամի քաղաքականութեան, որ իր վիթխարի հասակը դուրս ցցած բայց գլուխը խրած հողին մէջ, կը կարծէ թէ յաւիտեան թաքնուած պիտի մնայ ժողովուրդին արդարապահանջ դատէն, պիտի մնայ թաքնուած՝ գալիք հաշուեյարդարներէ եւ դատաստանէ...                                           

«ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային հանդէս – Պէյրութ

dzaghig2004@yahoo.com